Voor hoogsensitieve mensen voelt alles intenser dan voor anderen. We huilen bij het journaal, krijgen nachtmerries van een enge film. En wat voor anderen hooguit onaangenaam is, is voor ons ronduit pijnlijk.En we ervaren meer stress dan gemiddeld. En dat geldt nu natuurlijk al helemaal.
Als een introvert en hoog sensitief persoon dacht ik dat het een opluchting zou zijn, jezelf sociaal isoleren en verplicht thuisblijven. Hoogsensitieve mensen raken snel uitgeput van te veel activiteiten, continu rond mensen zijn en praten over koetjes en kalfjes. Maar ook bij dit soort mensen zorgt deze lockdown-situatie voor onverwachte uitdagingen.
Winkelen.
Het gaat er niet om dat we even geen toiletpapier konden kopen of dat de bezorgservice het te druk had om bij je langs te komen. Wat me dwars zat is hoe een tijdje terug de lege schappen lieten blijken dat mensen alleen maar aan zichzelf denken. Het is verontrustend om te zien hoe egocentrisch zoveel mensen kunnen zijn. En te veel kopen is één ding; ik zag ook mensen tegen elkaar schreeuwen, midden in het gangpad. Al die beschuldigingen over voordringen, die woede als iemand per ongeluk voorbij het stukje tape op de vloer gaat staan. Het idee dat iemand eten probeert te kopen voor hun familie en alleen maar tegen lege schappen aanloopt, omdat iemand anders uit paniek voor maandenlang heeft ingeslagen. Dat is voor mij een enorme bron van stress.
Onvriendelijkheid komt heel hard aan bij hoogsensitieve personen. We voelen alles heel intens en we denken heel diep, en dat kan ons nogal overweldigen. Psychologe en onderzoekster Elaine Aron noemt dat de ‘diepte van verwerking’, de kerneigenschap van hoogsensitieve mensen. Ze bedoelt daarmee het niveau waarop we informatie sorteren, vergelijken en categoriseren, bewust en onbewust. Uit onderzoek blijkt dat hoogsensitieve mensen actiever zijn in het deel van de hersenen voor diepere informatieverwerking. Vooral voor taken waarbij er op hele subtiele dingen moet worden gelet.
Bewuster van de stress die mensen ervaren
Mensen als wij maken zich vaker zorgen om anderen dan om onszelf. En we maken ons ook méér zorgen dan anderen. Voor een deel omdat we ons zo bewust zijn van wat er om ons heen gebeurt en omdat we meer stilstaan bij de mensen om ons heen. En in deze tijd is er nogal veel om je zorgen om te maken. Mensen die hun huis uit worden gedwongen nadat ze ziek zijn geworden, mensen die worstelen om vanuit huis te werken én voor hun kinderen te zorgen. Mensen met een serieuze aandoening die letterlijk hun huis niet meer uitkunnen. En mensen in onveilige thuissituaties die nu de hele dag met hun mishandelaar vastzitten.
Volgens een onderzoek van Bianca Acevedo hebben hoogsensitieve mensen meer empathie. We zijn ons dus bewuster van de stress die mensen ervaren. En van onze eigen stress.
Eenzaamheid
Een heleboel mensen voelen zich nu sociaal geïsoleerd, maar hoogsensitieve mensen kunnen zich nu ook emotioneel heel geïsoleerd voelen. We voelen ons vaak anders dan anderen omdat we zo gevoelig zijn, en omdat we dingen op een dieper niveau verwerken. Dat gevoel van anders zijn wordt nu niet minder. Veel mensen zoeken de verbinding online, via sociale media, videobellen, whatsappen. Maar voor hoogsensitieve mensen geeft dat vaak alleen maar meer stres. Ook als we thuiswerken, kunnen we nog steeds gek worden van die constante meldingen van berichtjes. Natuurlijk hebben we tijd voor onszelf nodig, in stilte. Dat lukt misschien nog wel, zelfs met kinderen in huis. Maar we hebben ook behoefte aan betekenisvolle gesprekken, en niet die eeuwige praatjes over niets. We hebben tijd nodig om onze gedachtes en emoties te verwerken. En dat is vaak moeilijk te begrijpen voor anderen, waardoor het voelt alsof er iets mis is met ons. Alsof we niet op dezelfde manier lol kunnen hebben als de rest. Daardoor dalen we gemakkelijk af in gevoelens van depressie, eenzaamheid en schaamte.
Waarom voelen we emoties anders dan andere mensen en hebben vaker last van stress?
Uit onderzoek blijkt dat de hersenen van hoogsensitieve mensen anders werken dan die van gewone mensen. Op MRI-scans is te zien dat ons brein actiever is in de regio’s voor empathie en het opmerken van emoties.
Onderzoekers zien ook dat hoogsensitieve mensen vaker last hebben van depressie, angstgevoelens en hevige stress dan andere mensen. Ze vermoeden dat dat (deels) komt omdat we ons bewuster zijn van onze gevoelens en het moeilijk vinden om die gevoelens te accepteren. En er zijn blijkbaar maar weinig hoogsensitieve mensen met de overtuiging dat ze iets aan die gevoelens kunnen doen.
Hoe kunnen we met ons gevoel en onze stress omgaan?
- Accepteer jezelf. We hebben sterkere emotionele reacties dan andere mensen. We voelen emoties op een diep niveau en denken er heel diep over na. En dat is oké. Accepteer je gevoelens. Ook de moeilijke. Probeer ze niet weg te stoppen en probeer je niet te schamen. Ga juist op zoek naar manieren om ze uit te drukken: praat erover met een vriendin of schrijf iets in een dagboek. Mindfulness meditatie kan je ook helpen. Er zijn een heleboel simpele meditaties die je elke dag kunt doen, om je angstgevoelens te verminderen. De bergmeditatie stimuleert je om je te focussen op het huidige moment, door je in te beelden dat je een berg bent en je gevoelens de wolken rond de piek. Je blijft stevig en sterk, terwijl de wolken voorbijdrijven en langzaam verdwijnen.
- Wees creatief. Gebruik die extra tijd die je hebt dankzij social distancing en je zelfisolatie om jezelf creatief uit te drukken. Schrijf, schilder, teken, kook, ontwerp, tuinier, doe vrijwilligerswerk. Hoogsensitieve mensen hebben het nodig om hun gedachtes en gevoelens te verwerken. En we moeten het idee hebben dat we een verschil maken. Al die prikkels van buitenaf zuigen we op als een spons, wat ons vaak hele creatieve mensen maakt. Pas als je creatief aan de slag gaat, merk je hoeveel je onderbewuste in zich op neemt en hoeveel je te delen hebt.
- Volgens de Vereniging voor Angstgevoelens en Depressie helpt sporten bij het verminderen van je algehele stres. Ook je stemming verbetert en wordt stabieler, je slaap wordt beter, zelfs je zelfbeeld gaat erop vooruit. Fysiek actieve mensen hebben minder snel last van angst en depressie. Uit onderzoek blijkt dat sporten in de natuur nog effectiever is. Even 20 minuten buiten bezig zijn kan al genoeg zijn om je stres tegen te gaan.
- Het is makkelijk om te vergeten dat ons lichaam en onze geest zijn verbonden. Al dat opnemen en verwerken van informatie, dat zorgen maken en alle stress – het eist nogal een emotionele tol. En dat merken we ook fysiek. Neem dus wat tijd voor jezelf en zonder je even af van andere mensen. Voel je niet gedwongen om mee te doen in alle videogesprekken. Zet je telefoon uit, neem even pauze van beeldschermen en vermijd het nieuws. Zorg dat je genoeg slaap krijgt.
- Luister naar muziek. Vooral ’s ochtends naar muziek luisteren werkt kalmerend voor mij. Dan hoef ik niet meteen te haasten of met mensen te praten. Blijkbaar vinden andere mensen het juist fijn om meteen sociaal te zijn, maar voor veel hoogsensitieve mensen is de beste start van de dag: wat ochtendrust, muziek, meditatie of een dagboek bijhouden. Door je dag rustig te beginnen, met wat kalmerende muziek, heb je even de tijd om adem te halen.
- Voed je geest. Lees boeken en artikelen, kijk documentaires en denk na over wat je interessant vindt. Veel hoogsensitieve en introverte mensen houden van ideeën. Wat voor andere mensen ‘leuk’ en ‘ontspannend’ is, werkt niet zo voor ons. We houden van ons innerlijk leven, en hebben meer nodig dan alleen dat uiterlijke leven.
Iedereen gaat op hun eigen manier om met de coronasituatie. Voor hoogsensitieve mensen kan dat betekenen dat we ontzettend genieten van lekker thuisblijven. Maar ook voor ons is zelfisolatie niet zonder uitdagingen. Meer stress, meer depressieve gedachtes en angstgevoelens, omdat we ons zorgen maken over de situatie en hoe anderen daarmee om moeten gaan. Of we zitten in over onze eigen emotionele reactie op stress, wat weer slecht is voor ons zelfbeeld en onze mentale gezondheid. Maar als we slim gebruik maken van onze bijzondere eigenschappen – onze creativiteit, empathie en waardering voor schoonheid en de natuur – dan lukt het ons zeker om door deze moeilijke tijd heen te komen. Hoogsensitieve mensen zijn personen met de gevoeligheid die nodig is om te creëren, om te geven om mensen en om een weg te vinden die werkt