Spiritualiteit in het Westen is ernstig verdraaid: een marktplaats van snuisterijen, zelfhulp goeroes, genezers, een grote variëteit aan spirituele praktijken. Op een of andere manier heeft deze cultuur iets heel puurs en simpels omgevormd in iets commercieels, iets competitiefs en in iets wat het niet is. Ons westers denken is gemodelleerd in het willen bereiken van iets en sommige mensen op het spirituele pad hebben hun hele leven geleefd om iets te proberen te bereiken, om uiteindelijk nog net zo vast te zitten en gebonden te zijn als dat ze ooit waren.
Het is dit diepe verlangen om iets te bereiken, dit willen bereiken van een ‘hogere staat van bewustzijn’ wat mensen gebonden en zoekend houdt. Ter omschrijving, om een zoeker te zijn, heb je nog niet gezocht en daarom zullen degenen die altijd aan het zoeken zijn niet vinden. Eén van de grote Tibetaanse Boeddhisten, Chögyam Trungpa Rinpoche, die een cruciale rol speelde in het brengen van de Boeddhistisch leer naar het Westen gedurende de Chinese bezetting zegt het volgende over ontwaken/meditatie/verlichting in Meditatie in Actie:
Meditatie is gebaseerd op drie fundamentele factoren: in de eerste plaats, niet centraal naar binnen gaan; ten tweede geen verlangen hebben naar een hogere staat; en ten derde compleet geïdentificeerd raken met het hier en nu”
Dus in context met de rest van het artikel is dit, hij refereert naar ons ego, of ons idee van wie we zijn, de ‘’mij’’, de ‘’ik’’, heeft hier geen stevigheid in zich, en niet het geloof hoog te houden dat het bestaat. Hij wijst het streven om beter of hoger te worden af – omdat puur bewustzijn niet kan toenemen of verminderen. Niets over genezing, niets over kristallen of chakra’s of ascensie of het nodig hebben om te streven naar of om bepaalde substanties tot je te nemen… gewoon te zijn.
Verlichting
Dit is een grappig woord en heeft zo veel associaties en ideeën waardoor het wordt omringd. In de Westerse cultuur wordt gewoonlijk gedacht dat het iets is dat iemand bereikt na misschien 30 of 40 jaar mediteren in een grot, maar hoe meer ik lees en hoe meer ik reis, des te minder lijkt het dat dit woord gaat over het bereiken van hogere staten of persoonlijke verworvenheid.
“Strikt gesproken zijn er geen verlichte mensen en is er alleen verlichte activiteit.”
Dit is gezegd door de grote Zen meester Shunryu Suzuki en ik kan zien hoe dit precies past in what Ram Dass’s Hindi goeroe Maharaji tegen hem zei wanneer hem gevraagd werd hoe verlicht te worden. Hij antwoordde
“Hou van iedereen, voed iedereen, dien iedereen.”
Hoe ontzettend simpel he? Maar in de gestoorde wereld van vandaag, ken je iemand die dit écht doet?
Het lijkt erop dat verlichting verwijst naar het realiseren van ons werkelijke zelf – datgene wat we werkelijk zijn. Dit is waarom alle spirituele leermeesters die ik heb ontmoet – van Tibetaans Boeddhisme tot Zen tot Advaita Vedanta tot de Upanishads, gewoonlijk ernaar verwijzen als ‘’ Zelfrealisatie” in plaats van verlichting. Er achter komen dat we niet ons denkende verstand zijn, we zijn niet ons lichaam, we zijn niet onze emoties, gevoelens, verlangens of aversies; dat we ons bewust zijn van al deze dingen en ze niet intrinsiek zijn.
Ze gebruiken woorden als bewustzijn, God, de Boeddha natuur, leegheid enzovoort. Het essentiële bewustzijn dat zich bewust is van zichzelf, en elk en iedereen van ons zien als het al zijn van dit bewustzijn, we zijn ‘’er’’ allemaal al, maar we hebben onszelf geïdentificeerd met de dingen waar we ons bewust van zijn (lichaam en geest) en hebben onszelf gelimiteerd door dit te doen, en hebben dit de oorzaak gemaakt van al het lijden in de wereld. We zijn gewend geraakt aan het focussen op externe verschijningsvormen; ons lichaam, ons intellect, onze verschillen, onze overtuigingen, maar des te meer we onze aandacht intern richten naar ons eigen innerlijk werk en dat bewustzijn dat er altijd is, vinden we een diepte in ons wezen dat bijna beangstigend diepgaand is.
Dus dit is niet iets dat we kunnen bereiken – hetgeen moeilijk is te bevatten voor het westelijke verstand, omdat het zo geconditioneerd is om te bereiken. Het wil altijd een stap voor zijn op anderen, op een voetstuk worden geplaatst, gezien worden, hoger worden, maar het is dit erg egocentrische gedrag dat mensen gebonden houdt. Dit is waarom een ieder die naar zichzelf verwijst als verlicht zijn, je er verzekerd van kan zijn dat ze het niet zijn; en gewoonlijk wanneer de grote spirituele leermeesters gevraagd worden of zij het zijn, ze de vraag zullen ontwijken.
Chogyam Trungpa Rinpoche zei eens in één van zijn toespraken “Dus je bent verlicht… wat nu?” Hij hield de manier voor de gek van de westerse wereld over het willen bereiken en het worden van een hoger of beter persoon, maar praktisch in het dagelijks leven wat betekent dat voor ons? Sluiten we onszelf op in een donkere ruimte om de hele dag te mediteren? Lopen we rond met onze vooruitgestoken borst, onze groupies en ons opgezwollen ego? Dit is waar voor mij, het terugkomt op hetgeen Maharaji heeft gezegd. Als we handelen vanuit de plaats van die realisatie dat we allemaal dezelfde essentie zijn gewoon met een ander masker op, dan zullen we anderen behandelen als onszelf, verschillen irrelevant maken en het denkbeeld van de ‘’ander’’ als onvermijdelijk ook irrelevant.
“Overal waar ik ga, ontmoet ik mezelf”
Shunryu Suzuki
Overgave
De onderliggende stroming van de meeste wijzen en mystici over spiritualiteit is die van overgave; in het jezelf compleet overgeven aan het geheel, om degene in nood te helpen en te genezen en al het verlangen op te geven in het vooruit helpen van onze eigen carrière/bankrekening/zelfbeeld. We kunnen zo veel mensen helpen, als we gewoon uit de sociale norm van progressie en werk stappen en stoppen met ons druk te maken over wat anderen van ons denken. Er zijn waarschijnlijk mensen in onze eigen straat die worstelen met rekeningen, eten, geld, TLC en er zijn de senioren die baat kunnen hebben van onze jeugd, de armen die baat zouden kunnen hebben van onze generositeit, de eenzame die baat kan hebben bij onze warmte. Zal één van deze worstelende mensen het echt interesseren hoe goed iemand kan mediteren?
Het is heel gemakkelijk om verstrikt te raken met het spirituele etiket, en het te gebruiken als een concept, een identiteit, in plaats van als een manier van zijn, het is echt makkelijk om gehecht te zijn aan het idee van spiritueel te zijn en aan één van de vele andere labels die er zijn van “indigo kind’’ tot ‘’lichtwerker’’, welke ons in werkelijkheid alleen in een andere vorm scheidt van onze medemensen, als een manier om onszelf te verhogen van veronderstelde hogere moraliteit en speciaal.
Spiritueel zijn betekent niet continu werken aan ons zelf in meditatie en yoga. Dat is het hele punt; anderen te dienen, het beëindigen van het lijden en de afgescheidenheid in andere wezens. Geven en delen zonder de noodzaak om iets terug te krijgen of erkenning. Als een hand een mond voed, maakt het uit aan wie deze toebehoort? De beste manier om het ego te verzwakken lijkt te zijn, om onszelf over te geven en onszelf te bevrijden van aantrekking en aversie is om anderen te dienen. Je geen zorgen te maken over het verwerven van al deze wonderbaarlijke ervaringen, communiceren met engelen, andere dimensies zien of onszelf op het meditatie voetstuk plaatsen. Onszelf overgeven en anderen dienen.
