Op het moment dat Anneke ontdekte dat haar moeder zich energetisch aan haar vastklampte, realiseerde ze zich dat ze dit al haar hele leven ervaart. Anneke heeft van jongs af aan de moederrol op zich genomen en staat te pas en te onpas voor moeder klaar. Voor moeder is zij een ‘verlengstuk’ dat haar zowel fysiek als emotioneel verzorgt.
Wanneer Anneke me vertelt hoe ver haar zorg voor moeder gaat, naast haar baan en de zorg voor haar kinderen, zie ik het volgende symbolische beeld: moeder dobbert in een zwembad op een enorme opblaasflamingo en verroert zich niet. Anneke zwemt voortdurend heen en weer, van moeder naar de kant waar benodigde spullen staan en weer terug. Het zwemmen neemt haar compleet in beslag en ze heeft weinig ruimte en aandacht voor zichzelf en haar gezin. Moeder vindt dit vanzelfsprekend, ze verwacht niet anders. Het zwemmen van Anneke stopt nooit als het aan moeder ligt…
Herken je dit, de oneindige zorg voor je moeder? Wat je ook zegt of doet, de behoeften van jouw moeder zijn nooit vervuld. Het ene probleem volgt op het andere, variërend van fysieke klachten tot praktische regelzaken. Je moeder rekent op jouw onvoorwaardelijke zorg en aandacht. Maar wat je ook doet of zegt, het verdwijnt in een bodemloze put. Steken onder water en minzame blikken vallen jou ten deel. Fysiek, emotioneel en energetisch raak je steeds meer uitgeput. Je voelt de onbalans al langere tijd, maar hoe breng je daar verandering in?
Eerlijkheid en erkenning
Eerlijk kijken naar de relatie met je moeder is een belangrijke eerste stap. Het is, zeker voor vrouwen, moeilijk om de onevenwichtige relatie met hun moeder in al zijn waarachtigheid te zien. Hoe pijnlijk is het om te ontdekken dat jouw moeder jou niet ziet als autonoom wezen, met je eigen behoeften? Bij moeilijke moeders staat hun eigen behoefte op de eerste plaats. Er komt geen eind hun woordenstroom hoe zwaar hun leven is, een moeilijke moeder vraagt zich niet af hoe het voor jou is om dit repeterende verhaal aan te horen.
Bij deze moeders is er een onverzadigbare behoefte aan aandacht. Maar hun behoeften zijn nooit vervuld. Bovendien worden je inspanningen niet gewaardeerd: de benodigde boodschappen zijn niet naar wens en ze laat je minzaam weten dat de bloemen die je vorige week had meegebracht niet lang bleven staan. Het voelt als een berg waarvan je de top nooit behaalt. De onvoorwaardelijke liefde van je moeder voor jou ontbreekt.
Kenmerken van een moeilijke moeder:
- Ze is permanent aanwezig in jouw gedachten. Ook als ze er niet is, is er er toch.
- Jouw aandacht en zorg zijn nooit goed en nooit genoeg. Er is altijd kritiek, in woorden of non-verbaal.
- Ze ziet zichzelf als slachtoffer en neemt weinig verantwoordelijkheid om haar situatie te verbeteren.
- Ze is manipulatief en legt de schuld buiten zichzelf.
- In het contact met jou ervaar je een zekere mate van destructie. Het ‘mag’ nooit fijn zijn. In dit artikel lees je meer over de destructieve dynamiek met moeilijke moeders.
Trauma
Aan de basis van moeilijke moeders liggen traumatische ervaringen ten grondslag. De oudere generatie is opgegroeid in een tijd waarin gevoelens maar beter weggestopt konden worden.
Ze hebben allen gemeen dat ze niet zijn gezien of hebben ernstige trauma’s. Regelmatig blijkt dat een moeilijke moeder weinig gelegenheid had om kind te zijn, bijvoorbeeld omdat ze de zorg had voor jongere broertjes en zusjes. Moeilijke moeders zijn emotioneel niet volwassen geworden en hun onverzadigbare behoefte aan aandacht komt voort uit gewonde innerlijk kind-delen.
Het begrijpen van de oorsprong van je moeders gedrag rechtvaardigt dit niet. Waak ervoor om haar gedrag goed te praten omdat je begrijpt hoe het is ontstaan. Het is van het grootste belang dat je grenzen stelt. Voor jezelf én je eventuele kinderen.
Gevolgen
Wanneer je nog een sterke verbinding met en verantwoordelijkheid voor jouw moeder ervaart, veroorzaakt dit ontwrichting in je eigen leven. Je zelfbeeld is aangetast en je voelt je nooit goed genoeg. Als partner, moeder, werknemer en… als mens. Je hebt moeite om je eigen ruimte in te nemen.
Bovendien heeft het gevolgen voor het contact met je kind. Je moeder neemt de ruimte in beslag die eigenlijk voor hem of haar is bestemd. De energie die je (onbewust) aan je moeder besteedt, besteed je niet aan je kind.
Je kind spiegelt dit door zich aan jou vast te klampen, zich terug te trekken, angsten te ontwikkelen of opstandig gedrag te vertonen. Met als boodschap aan jou: “ga in je eigen kracht staan zodat je de moeder kunt zijn bij wie ik mij veilig voel en die mij de weg wijst in het leven. Met aandacht en vanuit vertrouwen”.
Wat is er nodig?
Soms is er stille hoop dat je moeder nu wél belangstellend en liefdevol is. En wordt deze hoop de grond in geboord bij het zoveelste teleurstellende bezoek. Wanneer dit een patroon is, is het belangrijk jezelf toe te staan te rouwen om de moeder die je nooit hebt gehad. Door je verdriet daarover toe te laten en los te laten, creëer je ruimte in jezelf. Deze ruimte mag zich vervolgens vullen met zelfliefde.
Ruth ontvangt bij ieder bezoek aan moeder een stortvloed aan negativiteit: “Kleed je nu eens naar je leeftijd”, “Wat zit je haar slordig”, “Je moet strenger zijn voor de kinderen”.
Terwijl ze me dit vertelt, lopen de tranen over haar wangen. Ze besluit met: “Maar ja, het is toch mijn moeder”.
Dit is het eeuwige dilemma van de meeste vrouwen met een moeilijke moeder. De spagaat tussen loyaliteit en kiezen voor jezelf. Wellicht voel je je schuldig over de complexe relatie met je moeder?
Grenzen
Het helpt om jezelf de volgende vraag te stellen: “In hoeverre is mijn moeder bereid of in staat tot een fijn contact?”. Wanneer deze bereidheid er niet is, rest jou om je eigen grenzen te bewaken en voor jezelf te zorgen.
Bezin je op de vorm van het contact, de frequentie en de duur. Ruth’s zus bijvoorbeeld beperkt de bezoekjes aan moeder tot 15 minuten.
Bovendien helpt het om je bezoek of telefoongesprek vooraf energetisch voor te bereiden.
Visualiseer vooraf hoe het gesprek verloopt. Zie in gedachten dat je bij jezelf blijft, in rust. Dat je adequaat reageert op vervelende opmerkingen. Dat je het gesprek of bezoek beëindigt als je merkt dat je leegloopt.
Merk hierbij vooral op hoe het voelt als je dit doet. En voel dat je de innerlijke kracht bezit om dit ten uitvoer te brengen. Zo behoud je meer regie en beïnvloed je de sfeer energetisch.
Na deze visualisatie maak je contact met je eigen hartsenergie. Wanneer je je hiermee omhult, raak je minder snel uit evenwicht. Je creëert zo een veilige buffer waardoor pijnlijke opmerkingen jou niet meer in je hart treffen. Het is belangrijk dat je de energie vanuit je hart in je hele lichaam laat stromen en vervolgens in je energetisch veld.
Online zijn er veel meditaties te vinden die jou hierin kunnen ondersteunen, zoals deze meditatie die jou helpt je eigen ruimte in te nemen.
Trouw aan jezelf
Je eigen ruimte innemen en trouw zijn aan jezelf is van groot belang. Voor jezelf, je gezin én het collectief. Ook jij hebt het recht om te dobberen in de opblaasflamingo. Om je eigen leven te leiden en te Zijn.
Bovendien is het in je moeders ‘zielen’belang. Je geeft haar de kans om haar comfortabele positie te verlaten en te gaan zwemmen, zichzelf te voorzien in haar behoeften. Zo kan ze leren om haar eigen verantwoordelijkheid te nemen. Het is aan haar in hoeverre ze hiertoe bereid is. Pas als jij minder verantwoordelijkheid draagt, bestaat er kans op verandering.
