Heb jij ook weleens momenten waarop je niet lekker in je vel zit? Waarop je humeurig en mopperend door het huis loopt? Boos wordt om de kleinste dingen? En dat je gezinsleden je in het beste geval een beetje uit de weg gaan en in het slechtste geval humeurig terug doen? Dat het daar dan absoluut niet beter van wordt?
Waar het wel beter van zou zijn geworden, is als er iemand was geweest die je een knuffel had gegeven. Die jouw gemopper en slechte humeur had beantwoord met liefde. Die je op dat moment had laten voelen ‘ik hou van jou’.
Dit jaar heb ik hier twee keer een post over gedaan op facebook. Die post vind je hiernaast. Wat me opviel is de grote betrokkenheid bij deze post. Blijkbaar beseffen we allemaal wel dat als ons kind zich onuitstaanbaar gedraagt, een knuffel (liefde) de beste reactie is. Maar blijkbaar vinden we dat allemaal in de praktijk ook erg moeilijk. In dit artikel zoek ik met je uit waarom we dat zo moeilijk vinden en hoe we dat kunnen veranderen.
Gedrag wat ons raakt
De meest voor de hand liggende verklaring is natuurlijk dat ons kind gedrag vertoont dat ons raakt. De boosheid doet ons bijvoorbeeld pijn. We vragen ons (onbewust) misschien af wat we fout hebben gedaan. De humeurigheid verstoort onze behoefte aan harmonie en gezelligheid. En dus reageren we vanuit onze eigen pijn op ons kind. We laten als het ware onze emoties ons gedrag bepalen, zonder er eerst over na te denken.
Tijd
Wat ons zou helpen is om tijd te creëren tussen het moment waarop we ons irriteren aan ons kind en het moment waarop we reageren. Dat vraagt discipline. Het vraagt van ons om op het moment dat we onze irritatie opmerken en merken dat we willen reageren, onze mond dicht te houden. Dat lijkt misschien niet eens zo heel moeilijk, maar ik zou geen euro willen betalen voor iedere keer waarop een ouder op zo’n moment denkt “Dit is zo belangrijk (groot, erg, etc) dat ik nu wel moet reageren”.
Routine
Om die discipline op te kunnen brengen kan het enorm helpend zijn om een vaste routine te hebben. We kennen allemaal het ouderwetse tellen tot tien. De bedoeling daarvan is volgens mij nooit geweest dat je tot tien telt. Want tien tellen zijn bijna altijd te weinig om tot een betere reactie te komen. De bedoeling daarvan is volgens mij dat je even afstand neemt van de situatie en daarmee je emoties reguleert. Waar we dus naar op zoek moeten, is een manier waarop we dat kunnen doen en die bij ons past.
Ideeën
Je zou eens kunnen proberen om bij iedere irritatie die je opmerkt even weg te lopen. Fysiek uit de situatie stappen en op dat moment terugdenken aan een heel fijn moment met je kind. En dan na te denken over de manier waarop je wilt reageren op je kind. Je zou ook kunnen uittesten of het je helpt om de irritatie die je voelt op te sporen in je lichaam. Waar voel je die, hoe voelt die, waar vraagt je lichaam aandacht voor? Nadat je daar aandacht voor hebt gehad, kijk je hoe je wilt reageren op je kind. Je kunt ook de irritatie die je voelt opschrijven en daarbij ook opschrijven wat je het liefst zou willen en daar heel eerlijk in zijn. Bijvoorbeeld: ik zou willen schreeuwen tegen mijn kind, of: ik zou een zware straf willen uitdelen etc. Dat papier laat je dan liggen tot de volgende dag. Dan kijk je er opnieuw naar en kijk je of je nog steeds zo wilt reageren, of dat je het nu anders zou doen.
Overtuigingen die je we hebben
Onze reactie op ons kind kan ook worden bepaald door overtuigingen die we hebben. Bijvoorbeeld de overtuiging dat boosheid niet hoort. Of dat je bij teleurstellingen niet bij de pakken neer mag gaan zitten maar dapper verder moet gaan. Dat je anderen niet mag lastigvallen met je eigen problemen etc. Die overtuigingen zorgen ervoor dat wij het gedrag dat we zien gaan corrigeren. Dus in plaats van er begrip voor te hebben en het met liefde te beantwoorden, keuren we het af en vertellen we hoe het wel zou moeten.
Je overtuigingen onder de loep nemen
Als dit aan de hand is, dan is het raadzaam om je eigen overtuigingen eens onder de loep te nemen. Is wat jij denkt of vindt ook echt waar? Voor iedereen? Op elk moment? Is jouw overtuiging helpend voor jouw kind? Wordt hij of zij er een beter mens door of gelukkiger van? Zou een andere overtuiging minstens zo waar kunnen zijn?
Zoek het uit
Als je overtuigingen je in de weg zitten, schrijf ze dan op. Zoek daarna uit welke andere overtuigingen je ook zou kunnen hebben. Dat hoeft natuurlijk niet op hetzelfde moment. Inventariseer hoe andere ouders dat doen. Bevraag vrienden/vriendinnen, ouders op het schoolplein, je buren, doe inspiratie op in boeken of op het internet. Kortom: zoek uit op welke andere manieren je naar deze situatie zou kunnen kijken. En kijk dan wat past bij jou en je kind. Pas daarna reageer je op het betreffende gedrag (als dat dan nog nodig is).
Hergebruiken
Bij overtuigingen zul je zien dat er maar een paar bepalende zijn die steeds weer terugkeren. Dus heb je eenmaal uitgezocht wat je in de weg zit, gebruik dit dan bij nieuwe momenten van irritatie. Kijk of dezelfde overtuiging hier ook een rol speelt en zo ja, hoe je dan had bedacht dat je zou willen reageren. Reageer dan ook op die wijze.
Uitstraling
Wat ook een rol speelt in dit soort situaties is dat ons kind niet uitstraalt dat hij of zij behoefte heeft aan een knuffel. Als ons kind gedrag vertoont dat wij onuitstaanbaar vinden, dan gaat dit vaak gepaard met een non-verbale uitstraling van ‘raak me niet aan’ of ‘blijf uit mijn buurt’. En daar reageren we op. In plaats van op de behoefte die er onder zit.
Pijn vraagt om troost
Ga maar eens na: als je zelf van de fiets valt en mensen snellen toe, dan zul je als het even kan snel opstaan. Je zegt waarschijnlijk dat het wel meevalt en stapt vervolgens weer op je fiets om weg te fietsen. Terwijl je eigenlijk diep vanbinnen wel behoefte had aan een arm om je heen of gewoon even te mogen huilen. Als je zelf boos bent, dan komt dat meestal doordat je je gekwetst, verdrietig, angstig o.i.d. voelt. Dit maskeer je door boosheid. Maar eigenlijk wil je op die momenten helemaal geen ruzie, eigenlijk wil je gewoon dat je behoefte wordt gezien en wordt vervuld. En als dat niet kan, dan zou je graag troost willen ontvangen.
Ga voorbij aan wat je ziet
Besef dus dat wat je ziet niet altijd is wat er ook werkelijk aan de hand is. Kijk eens of je voorbij de buitenkant kunt zien. Onderzoek wat er werkelijk aan de hand zou kunnen zijn. Misschien kun je het vragen aan je kind, misschien kun je er naar raden in je hoofd. Verleg je focus van wat je ziet naar de mogelijke behoeften van jouw kind. En reageer daarop.
Een knuffel is (bijna) altijd het goede antwoord
En wat zou het mooi zijn om in situaties waarin jouw kind zich onuitstaanbaar gedraagt, je kind gewoon standaard een knuffel te geven. Hem of haar zo te laten weten ‘ik hou van jou’. Probeer het eens uit. Ook al voel je weerstand, ook al voel je een heel dringende behoefte om anders te reageren. Reageer gewoon eens een paar weken iedere keer met een knuffel. En kijk wat jullie dat brengt. En ja, ik besef dat sommige kinderen niet zo van knuffels houden. Bedenk dan hoe je jouw kind je liefde kunt laten voelen op een manier die bij hem of haar past.
Veel knuffels gewenst <3
