Autisme is vermoedelijk geen psychiatrische aandoening. Het gaat primair om een communicatiestoornis tussen twee mensentypen. Bij mensen die primair vanuit hun linker hersenhelft leven kan de antenne voor de belevingswereld van de rechter hersenhelft afwezig zijn. Zij leven in een wereld waarin structuur, lineaire tijd, sociale vaardigheid en voorspelbaarheid een belangrijke rol spelen. Vanuit hun gezichtspunt is de wereld van de mensen met autisme een vreemde, beangstigende wereld. Als autisme ernstige vormen aanneemt, kan het ook werkelijk beangstigend en alarmerend zijn. Vandaar dat een goede diagnose altijd van belang is. Maar de Nederlandse Vereniging voor Autisme gaat te ver door te stellen dat mensen met autisme in een wereld leven die zij niet begrijpen. Het is eerder zo dat zij in een wereld leven die zij niet zo gemakkelijk met een ander kunnen delen.
Dit blijkt onder meer hieruit dat er nog heel weinig bekend is over deze wereld. William Stillman die met het syndroom van Asperger is opgegroeid is van mening dat mensen met autisme een bijzondere verbinding met God hebben. Daarover schreef hij zijn boek Autism and the God Connection dat voornamelijk op zijn eigen observaties is gebaseerd. Stillman laat zien dat beperkingen op het ene terrein mogelijkheden op een ander terrein openen. Dit geldt bijvoorbeeld voor mensen met autisme die zich niet verbaal uiten. Zij zijn zeker niet op mentaal gebied achterlijk en kunnen op spiritueel gebied hoog begaafd zijn. Hij geeft zelf toe dat dit hele idee van autisme en een verbinding naar God heel erg nieuw is. Maar het wordt ondersteund door wetenschappelijk onderzoek dat heeft aangetoond dat de hooggevoeligheid onder mensen met autisme groot is.
Zelf merkt Stillman over zijn eigen gevoeligheid op: “De voor de hand liggende respons op zulke sensorische gevoeligheden is om iemand via myriaden manieren te dwingen minder gevoelig te worden, om ‘eraan te ontsnappen’ en zich in de reële wereld te voegen. Mijn antwoord hierop is te suggereren ‘Wat denkt u dat ik iedere keer doe wanneer ik mijn voordeur uitstap?” De wereld doet pijn. Toch wil ik niet minder gevoelig worden dan ik ben. Het bewijst mij een dienst in mijn werk als consultant gespecialiseerd in het interpreteren van hiërogliefen (symbooltaal) van autisme. Terwijl professionele krachten met een normaal brein uren verbruiken voor verzamelen van gegevens, beoordelingen en observatietijd, heb ik tien minuten of minder nodig in de aanwezigheid van iemand met autisme om precies te weten welke raad ik moet geven aan de ouders en onderwijzers om hen op het gebied van autisme in cultureel opzicht competent te maken, namelijk om hun waardering te vergroten voor de autistische ervaring van binnenuit. Vaak kan ik deze informatie intuïtief vinden eenvoudig door naar een foto van het kind te kijken – dat noem ik gevoeligheid. Mijn intuïtie laat mij nooit in de steek. En ik zou die gave niet van mij afgenomen willen hebben. Gevoeligheid heeft waarde en dient een doel.
In zijn boek The Soul of Autism stelt Stillman dat de wereld autisme nodig heeft om weer in balans te komen. Hij gaat in op de spirituele geheimen van wat hij de ‘hart savants’ noemt. Vaak worden mensen met autisme vanuit klinisch oogpunt getypeerd als mensen zonder empathie en sociale wederkerigheid, maar in werkelijkheid lijdt eerder de Amerikaanse samenleving daaraan. Er worden meer kinderen met autisme geboren omdat de wereld die nodig heeft: “Wij hebben mensen met autisme en andere verschillen nodig om de wereld op een milde, niet geëmotioneerde manier in evenwicht te brengen en de aandacht weer te concentreren op wat werkelijk belangrijk is. Misschien resoneert dit principe nog het meest bij ouders die verplicht waren een persoonlijke transformatie te ondergaan ten gevolge van de diagnose van hun kind. Eén moeder bekende mij: ‘Ik denk dat autisme mij nederiger heeft gemaakt. Ik vind dat ik een tamelijk goede ouder ben, ik ben goed in ouderschap, maar dat ego heeft een paar treden omlaag moeten zetten. Ik denk dat het mij heeft geholpen personen met handicaps meer te accepteren. Niet dat ik daarvoor tegen hen was, maar nu kijk ik meer naar wat de mogelijkheden van mensen zijn.’”
Autisme is blijkbaar niet wat het op het eerste gezicht lijkt te zijn. Door eenzijdig in te zoomen op tekortkomingen wordt er voorbijgegaan aan talenten die een ander licht op die tekortkomingen zouden kunnen werpen. Stillman merkt op dat hij niemand met autisme kent die niet in enigerlei mate verklaarde de eigen gaven te willen delen en anderen te willen onderwijzen. Op hun eigen zachtaardige wijze brengen mensen met autisme ons ertoe om naar een hogere standaard van eerbied en respect voor de mensheid te gaan. De aanwezigheid van een individu met autisme dwingt ons om kalm te worden en onszelf in toom te houden, om stil te worden en werkelijk te luisteren. Stillman heeft de gave om naar zijn lotgenoten te luisteren. En wat hebben zij tegen hem gezegd dat zij zouden willen onderwijzen? “De meest markante thema’s van de menselijke ervaring: tolerantie, geduld, gevoeligheid, mededogen, en natuurlijk onvoorwaardelijke liefde. Deze thema’s komen steeds te voorschijn bij mijn werk als een consultant waar ik ook naar toe ga.”
Herbert van Erkelens
Bron: www.williamstillman.com/
Filmpje on YouTube:
Autism and the God Connection – Video Dailymotion
Over hart savants: Heart Savants – YouTube
William Stillman. Soul of Autism New Page Books, 2008
