Wat je eerste meditatie met je doet

Er zijn al talloze onderzoeken gepubliceerd die uitleggen wat er met het brein gebeurt als je op de lange termijn mediteert, maar wat gebeurt er precies met mensen tijdens hun eerste meditatie?

Sara Lazar, onderzoekster aan Harvard, is redelijk berucht geworden dankzij haar uitleg dat het brein grijze cellen aanmaakt als je mediteert. Uit andere onderzoeken blijkt dat meditatie je IQ verbetert en depressies verzacht. Naast die voordelen, zorgt meditatie voor meer dingen:

• Vermindering in alcohol en drugsgebruik, en het verlaagt de bloeddruk
• Vermindering in angstgevoelens, depressieve symptomen en terugvallen
• Het helpt patiënten bij verschillende typen chronische pijn
• Het verlaagt de frequentie van stress
• Het helpt kankerpatiënten

De meeste mensen denken dat ze jaren moeten mediteren voordat ze iets van die voordelen zullen merken, maar uit een onderzoek van Chiesa, Calati en Seretti blijkt dat mensen al verhoogde cognitieve functies krijgen na slechts acht korte weken van meditatie.

Is dat nog steeds niet snel genoeg voor je?

Je eerste meditatie

Dit gebeurt er met het brein als iemand één sessie mediteert en nog nooit eerder heeft gemediteerd:

• Mensen raken minder gefocust op het ‘ik’ omdat het brein een balans aanbrengt aan de Ventromediale prefrontale cortex (vmPFC), het deel dat ons onze zorgen laat herkauwen, en de Dorsomediale prefrontale cortex (dmPFC), die ons empathie voor anderen geeft en ons meer verbonden laat voelen met de mensen die we normaliter als anders dan onszelf beschouwen.
• Het angstcentrum wordt gekalmeerd door de amygdala en de twee vertakkingen van het zenuwstelsel. Dat ‘ah-oh’ gevoel dat je soms ineens voelt? Meditatie zorgt ervoor dat je alleen zwakke vormen van stress ervaart als het echt nodig is, zoals wanneer je je hand op een heet oppervlak legt of als je plots moet remmen in het verkeer. En zelfs dan helpt meditatie je om de stress uit die stressvolle ervaringen te halen.
• De allereerste keer dat je probeert te mediteren, kalmeert je geest. Dat wil niet zeggen dat je een ingrijpende, innerlijke vrede zult voelen de eerste keer dat je je kont op een meditatiekussen ploft, maar het betekent wel dat je meteen al nieuwe neurale paden aanlegt die voor positieve verandering zorgen. En elke keer dat je weer gaat ‘zitten’, versterk je die paden.
• Je voelt je minder depressief. De laatste tijd komt meditatie veel in het nieuws, dankzij een onderzoek van Mahav Goyal in JAMA. Uit 47 tests met meer dan 3.500 patiënten bewijst het onderzoek dat meditatie net zo effectief is als antidepressiva. (Het effect van meditatie had een gemiddelde van 0.,. Vind je dat weinig, bedenk je dan dat het effect van antidepressiva ook 0,3 is.) Het verschil is natuurlijk dat je van mediatie niet doodgaat of andere ongewenste bijeffecten krijgt, zoals psychotische episoden, paniekaanvallen, vijandigheid enzovoort.

Beginnende mediteerders

Hiervoor zijn wat meer sessies nodig, maar dit is wat er gebeurt als je met enige regelmaat mediteert:

– Je voelt minder fysieke pijn na slechts vier meditatiesessies. Hersenactiviteit neemt af in de gebieden voor het doorsturen van zintuiglijke informatie in het geval van pijn. Ook krijgen de regio’s van het brein die pijn controleren het drukker. De vrijwillige deelnemers aan een onderzoek meldden dat pijn minder intens was na een meditatiesessie. Deze resultaten werden allemaal bekendgemaakt bij de jaarlijkse bijeenkomst van de Society for Neuroscience in San Diego.

– Het ‘ik-punt’ verdwijnt langzaam. Naarmate de verbinding tussen lichamelijke sensaties en de vmPFC verwelkt, neem je steeds minder vaak aan dat een lichamelijke sensatie of een kort gevoel van angst betekent dat er is mis met je is of dat jij het probleem bent. Je kunt het laten opkomen en laten gaan, zonder er amper bij na te hoeven denken.

– Empathie neemt toe. Het vmPFC-deel van het ‘ik-punt’ neemt af en de dmPFC wordt dominanter. Dat wil zeggen dat je gevoeliger wordt voor de pijn en het verdriet van anderen met hetzelfde vermogen dat je gebruikt om je eigen lichamelijke sensaties te voelen.

Meesters der meditatie

Zodra je een oude meester der meditatie bent, heb je het vooruitzicht op nog meer voordelen die de wetenschap bijna allemaal nog lang niet begrijpt.

• Tibetaanse monniken kunnen net zo makkelijk urenlang mediteren als de meesten van ons urenlang kunnen slapen of op het internet zitten. In een recent onderzoek droogden deze monniken natte doeken met hun lichaam dankzij een vorm van meditatie genaamd g Tum-mo. In dit onderzoek werden de monniken bedekt in natte, koude doeken (9,4 graden celcius) en zaten ze in een kamer van 9,4C. Onder omstandigheden als deze zou een normale persoon oncontroleerbare gaan beven en onderkoeld raken. Maar dankzij hun diepe concentratie konden deze monniken lichaamswarmte genereren. Binnen enkele minuten zagen de onderzoekers stoom opstijgen van die natte doeken. Na ongeveer een uur waren de doeken kurkdroog.
• Yogi’s in India kunnen hun hart zo compleet afremmen dat ze amper gemeten kunnen worden met EKG-apparatuur. In 1935 nam de Franse cardioloog Therese Brosse een elektrocardiograaf mee naar India om daar yogi’s te onderzoeken die beweerden hun hart te kunnen stoppen. Volgens het gepubliceerde verslag van Brosse gaven de resultaten van de EKG en een polsmeting aan dat de hartslag van één van haar proefpersonen een aantal seconden op bijna nul bleef. (Brosse, 1946)
• Meester der meditatie Munishri Ajitchandrasagarji is een Jaïne monnik die zijn ongelofelijke geheugen toeschrijft aan zijn meditaties. Hij kan 500 dingen uit zijn geheugen opnoemen, of het nu een zin uit één van zes talen is, een wiskundig probleem, of de naam van een willekeurig object. Hij heeft zijn verbazingwekkende vermogen onlangs nog bewezen voor een publiek van 6.000 man. Het duurde zes uur om hem de lijst met dingen te voeden, en hij droeg het perfect voor.
• De Nederlander Wim Hof kan zijn immuunsysteem besturen met meditatie. Hij staat al 20 keer in het Guinnes Book of World Records, voor prestaties zoals het beklimmen van de Everest en Kilimanjaro met niets anders dan een korte broek en schoenen, zonder eten of drinken, terwijl de temperatuur daar gemakkelijk -50 wordt. Hij gebruikt hiervoor een speciale ademhalingsmeditatie.

Goed, dus als je voor het eerst je gedachten leert beheersen door je te richten op je adem, of om je gedachten gewoon te observeren als voorbijdrijvende wolken in de lucht, dan ben je misschien nog niet meteen de meester der meditatie die tot zulke verbluffende acties in staat is, maar zelfs met die eerste ‘zit’ van twintig minuten ben je al hard op weg naar bovennatuurlijke vaardigheden.