Ben je hoogsensitief? Dan ben je vast en zeker wel bekend met het fenomeen ‘overprikkeling’ of doet het het woord alleen al de nodige alarmbellen bij je afgaan? Maar hoe zit het dan met ‘onderprikkeling’? Is dat ook iets om voor te waken en zo ja, waarom dan?
Wat is onderprikkeling en wat doet het met je?
In tegenstelling tot bij overprikkeling, wordt bij onderprikkeling je zenuwstelsel gedurende langere tijd weinig gestimuleerd. Er komen weinig (nieuwe) prikkels binnen en er zijn dus weinig impulsen te verwerken. Dit kan het geval zijn wanneer je een langere periode van volledige rust inlast, weinig tot niets onderneemt, niet onder de mensen komt of jezelf weinig tot geen uitdagende doelen stelt. Je raakt dan weliswaar volledig ontspannen, maar het kan langzaam maar zeker gaan aanvoelen alsof je in een cocon leeft, alsof je niet meer helemaal in het leven staat of in contact bent met het hier en nu. Bovenal kan de stap om jezelf weer aan bepaalde prikkels bloot te stellen, steeds groter en moeilijker lijken.
Gezonde spanning
Het kan op zich heel aangenaam en gezond klinken; even helemaal niets moeten, geen stress. Iedereen heeft immers ontspanning nodig en ik durf te stellen dat een hoogsensitief persoon toch net iets vaker die ontspanning op mag zoeken. Toch is er ook zoiets als ‘gezonde stress’, of liever gezegd: ‘gezonde spanning’. Om actief, gedreven en gemotiveerd te blijven hebben we dan ook een bepaalde mate van spanning of een bepaalde mate van prikkeling nodig. Dit geldt ook voor hoogsensitieve personen. Hoe hoog die mate voor jou is, kan een ander moeilijk bepalen. Het is de uitdaging om dat voor jezelf te onderzoeken.
Hoe merk je dat je onderprikkeld raakt?
Het lijkt misschien voor de hand liggend; je merkt ook dat je onderkoeld of ondervoed raakt. Maar waarom kan onderprikkeling er ongemerkt insluipen? Dat kan alles te maken hebben met de aangename sensatie van het ontspannen na een drukke periode waarin je mogelijk overprikkeld was geraakt. Als je dan bijvoorbeeld twee dagen weinig van jezelf hoeft te ondernemen en dat je prima bevalt, kan je de derde en vierde dag denken dat je goed bezig bent en dat het net is wat je nodig had. Zo kun je ongemerkt een lange tijd doorgaan en jezelf een levensstijl aanmeten die zo prikkelarm is dat het leven maar wat lijkt voort te kabbelen en jij aan de zijlijn staat toe te kijken.
Mogelijke signalen van onderprikkeling:
- Gebrek aan inspiratie ervaren
- Een uitgerust, maar toch duf en mat gevoel
- Het gevoel toeschouwer van je leven te zijn
- Somber zijn zonder duidelijke reden
- Faalangst/drempelvrees
- Voorturende passiviteit
- Plotselinge schuwheid/verlegenheid
- Eenzaamheid en/of verveling
Hoe voorkom je onderprikkeling?
Oké, het mag duidelijk zijn: het blijft natuurlijk belangrijk om frequent en voldoende ontspanning op te zoeken en we zijn het er waarschijnlijk over eens dat dit voor ons als hoogsensitieve personen nog hoger op het lijstje staat. Maar hoe slagen we erin om enigszins de balans te houden en er dus niet in door te slaan en onderprikkeld te raken? Ik denk dat we al een heel eind in de goede richting komen als we de volgende punten meenemen tijdens onze volgende ingelaste ‘pas op de plaats’…
- Bouw rustig af
Laat jezelf wennen aan de rust als je veel prikkels hebt ervaren. Gun jezelf bijvoorbeeld eerst een avond met weinig prikkels, maar plan de volgende dag iets in waar je wordt blootgesteld aan een acceptabele mate van prikkels. Bouw zodoende af naar een dag die volledig prikkelarm is als je daar behoefte aan hebt.
- Plan een paar aangename ‘moetjes’ in
Stel jezelf een aantal aangename doelen. Wat wil en kun je doen tijdens je rustperiode, zodat je toch een prettige mate van prikkeling ervaart? Misschien wil je een bepaalde stad bezoeken en zodoende even onder de mensen komen. Of een familielid bezoeken voor een paar uur. Maak deze afspraken met jezelf en voorkom dat ze te vrijblijvend zijn.
- Wissel ‘me-time’ en ‘we-time’ af
Het is heerlijk om even helemaal alleen te zijn na een drukke periode. Maar voor je het weet komen alle impulsen veel te hard binnen als je weer onder de mensen moet komen na je rustperiode. Daarom is het wenselijk dat je na een dag of twee volledige ‘me-time’ ook weer iemand ziet en spreekt. Al is het maar voor een paar uur. Je voelt zelf wel waar je behoefte aan hebt.
- Zoek aangename prikkels op
Dat kan van alles zijn, afhankelijk waar jij blij van wordt. Denk aan: musea bezoeken, winkelen, over markten struinen, workshops volgen, naar de film of naar een optreden gaan. Als je maar nieuwe indrukken opdoet.
- Blijf in beweging
Door te wandelen, dansen of te sporten blijven je hersenen gestimuleerd en blijf je bewust van je lichaam. Het houdt je geaard en geeft je positieve impulsen.
Balans
Het is een cliché, maar ook hier draait het dus om balans. En ja, we kunnen niet altijd maar in balans blijven, maar we komen soms wel een eindje in de goede richting. Voor hoogsensitieve personen kan de balans tussen overprikkeling en onderprikkeling naar mijn mening soms lastig te vinden zijn, omdat we naar mijn idee eerder geneigd zijn om te berusten in die onderprikkelde staat.
Wat is jouw ervaring of idee hierover? Ik lees het graag!
