Het recht van elk kind bij een scheiding

Maar jonge kinderen hoeven toch niets te merken van een scheiding?

Is dat waar? Krijgen jonge kinderen niets mee als er wordt gescheiden en het verloopt rustig? Of zijn kinderen zodanig met ons verbonden dat ze eigenlijk alles meekrijgen? Janita Venema, de schrijfster van het boek Het fluisterkind, legt in dat boek uit dat er een zielsdraad loopt tussen kinderen en hun ouders. Zij voelen wat wij voelen wij voelen wat zij voelen. We zouden ook kunnen zeggen dat kinderen als het ware op ons zijn aangelinkt. Dat zou ogenblikkelijk een antwoord geven op bovenstaande vragen. Ja, ook hele jonge kinderen voelen de emoties die voortkomen als de ouders scheiden. Echter, ze kunnen er niets mee. Ze ervaren dingen en kunnen het niet duiden, ze bewegen mee en kunnen zo jong geen woorden geven aan wat ze voelen.

En oudere kinderen dan?

Hoe goed er soms ook gescheiden kan worden, kinderen kiezen er bijna nooit voor. Dat is ook niet
gek, want levenslang blijven dit zijn ouders, zijn oorsprong. Ouders kunnen kiezen voor een andere
partner, maar je hebt nou eenmaal maar één ouderpaar. Als kinderen voelen dat er veel spanning
en ruzie is, gaan ze hoe dan ook nadenken over hun rol in het geheel. Zonder dat ze het zelf beseffen voelen ze zich vaak verantwoordelijk en gaan beide of soms één van de ouders dragen. In sommige gevallen leunt de ene ouder, of soms beide, op een kind door heel veel te delen met het kind. Veel teveel en heel belastend voor kinderen. Als de ruzie te groot is geven kinderen soms aan dat het misschien wel beter is dat hun ouders uit elkaar gaan. Maar heel veel kinderen blijven lang, zo niet heel lang hunkeren naar de oorsprong van het gezin; hun ouders weer bij elkaar. Soms zelfs als er alweer nieuwe gezinnen zijn ontstaan en dus tegen beter weten in.

Wat is de wens van een kind als zijn ouders scheiden?

Eigenlijk willen kinderen maar één ding en dat is dat als de ouders bij elkaar zijn in bijvoorbeeld
wisselmomenten, dat ze respectvol omgaan met elkaar waar ze als kinderen bij zijn. Het zijn namelijk momenten waarop een kind even ervaart: dit was ons gezin, zo was het. In het belang van elk kind zou het zo moeten zijn dat ouders zichzelf aan de kant kunnen schuiven en zich gedragen overeenkomstig ze hun kinderen zelf hebben opgevoed; met respect.

Loyaliteit

Kinderen zouden stuk voor stuk begeleid moeten worden in het proces dat het niet hun probleem is dat hun ouders scheiden, maar dat het iets is dat door de ouders moet worden opgelost. Dat zeer wel heel veel last van kunnen hebben, maar het is niet van hen. Omdat kinderen vanuit loyaliteit hun ouders beschermen is het wenselijk dat een onafhankelijk iemand met kinderen praat over hun gevoelens. Uiten betekent verwerken. Een scheiding is een rouwproces wat doorlopen moetworden wil een kind zich weer vrij voelen vanbinnen. Zo kan een verwarrende periode, waarin kinderen zichzelf soms de schuld geven, een traject worden waarin een kind zichzelf en zijn emoties leert ontdekken. Als we dat laatste woord in twee stukken verdelen dan zien we dat ont-dekken, niet bedekken betekent. En dat is het precies; we gaan er geen lagen overheen leggen die afleidend zijn, want dan laten we een kind in de steek. Het is het recht van ieder kind in een scheiding dat het serieus genomen wordt in zijn of haar weg. Die weg heeft hobbels en bobbels. Hulp vragen voor je kind betekent dat ze met behulp van een professional de hobbels leren nemen. Maar wel met hulp, met steun, met begrip en geheel onafhankelijk. Dat heeft elk kind nodig in zo’n situatie.

Wie kan hulp bieden?

Een kindercoach kan veel betekenen voor een kind, maar uiteraard ook kinderpsychologen en orthopedagogen. Het zijn vaak kortdurende trajecten waarin kinderen leren omgaan met gevoelens en hun verdriet, angst en pijn leren verwoorden en soms uitbeelden. Elke gemeente in Nederland heeft daarin een aanbod en zeker de moeite waard om te onderzoeken.

© Isabelle Hofstra

bekijk het boek Het fluisterkind