We zullen allemaal sterven. De gewone geneeskunde biedt niet veel op het gebied van verzorging tijdens het levenseinde. Een ‘levenseinde doula ‘ helpt familie en vrienden met wat ze kunnen doen om hun geliefden zich neer te laten leggen bij hun aankomende dood en hoe ze er zelf mee om kunnen gaan.
Om over na te denken: We leven in een cultuur waar gewoon praten over de dood vaak een taboe is. Een levenseinde doula kan helpen deze barrières te doorbreken en communicatie vrij te maken tussen de stervende en hun families, zodat ze kunnen sterven met veel minder angst en pijn.
Bij het woord doula denk je waarschijnlijk ‘wat is dat nou weer?’, of misschien weet je al dat het een ander woord is voor een soort vroedvrouw, een getrainde professional die helpt voor een natuurlijker proces van de geboorte, meestal thuis.
Dus in feite is een ‘levenseinde doula ’ eigenlijk het tegenovergestelde: iemand die een persoon ondersteunt die lijdt aan een terminale ziekte, en ook de vrienden en familieleden en zelfs dieren helpt om zich neer te leggen bij de snel aankomende sterfelijkheid die we op een dag allemaal tegemoetkomen.
In de wereld van de gewone geneeskunde hebben dokters mensen die op hun sterfbed liggen niet heel veel te bieden, zeker niet op een emotioneel niveau. Familieleden en vrienden weten vaak niet hoe ze om moeten gaan met de wetenschap dat hun geliefde er binnenkort niet meer is. Ze worden zelden methodes aangereikt waarmee ze openlijk kunnen praten over de onvermijdelijke dood van hun geliefde, en daarom wordt dit onderwerp vervolgens helemaal niet besproken. Dat kan het een veel moeilijker proces maken, voor de stervende en voor zijn of haar naaste vrienden en familie.
Thanadoula
Een levenseinde doula heet soms ook wel een thanadoula, van het Griekse thana dat dood betekent, en doula, dat dienaar betekent. Over het algemeen zegt men dat het werk van de levenseinde doula inhoud om met de stervende en hun familie mee te lopen. Dit omvat een brede reeks aan services, zoals het bieden van spirituele, psychologische en sociale ondersteuning, het assisteren bij de totstandbrenging van positieve en emanciperende plannen voor het levenseinde, ideeën voor het optimaliseren van het fysieke comfort, het onderwijzen van de familie over de nieuwe en vooruitstrevende opties voor thuis opbaren en natuurlijke begrafenissen. Vaak gaan deze doula’s voorbij aan de verwachtingen in een poging om licht te brengen in een levensfase die voor velen juist zo duister is.
Wat doet een levenseinde doula precies?
DoulaGivers.com geeft een duidelijke omschrijving:
Nalatenschap: We worden allemaal geboren en sterven ook allemaal; wat we daartussenin doen bepaalt ons nalatenschap. Wat we achterlaten is vaak meer dan alleen geld en bezit. We kunnen ons verhaal delen of wijsheden, advies, liefde en steun bieden nadat we zijn overleden. En daarmee geef je de toekomst een glimp van je essentie – wie je was, hoe je de wereld zag, en wat je leven betekenis gaf. Een levenseinde doula kan patiënten helpen met het krachtige, opbeurende proces van het opstellen van een nalatenschapsplan.
Aanwezigheid: De laatste fase van ons leven kan flink wat angst oproepen terwijl we onze dood tegemoet gaan. Dat komt simpelweg doordat we dit pad nooit eerder hebben bewandeld. Iemand aanwezig hebben met de ervaring en training over deze periode kan een gevoel van comfort en bekendheid geven aan wat anders zo ongewoon is. Een levenseinde doula biedt holistische ondersteuning terwijl ze individuelen en hun familie vergezellen voor, tijdens en na de dood.
Waardigheid: Iedereen wil op een positieve manier heengaan, waarbij ze hun waardigheid en eer behouden terwijl ze het leven laten. We hebben allemaal onze eigen waarden, tradities en geloofssystemen, die onze visie en verwachting beïnvloeden van hoe dit einde er uit moet zien. Samen met het opstellen van een nalatenschapsplan en de aanwezigheid, is dit wat een levenseinde doula jou en je familie kan bieden.
Hier is een voorbeeld
In een verhaal van GlobalNews Canada vertelt Michael Crane zijn ervaring van toen hij levenseinde doula Barb Philips ontmoette. Nadat hij haar vroeg wat ze deed voor de levenden, zei hij: ‘ik raakte erg geïntrigeerd en geïnteresseerd toen ze me vertelde over hoe het was om een doodscoach te zijn en daadwerkelijk mee te leven met de familie die een dood of aankomend verlies doormaakt.’
Een paar maanden later werd hij overweldigd door de aankomende dood van zijn moeder en besloot hij Philips te contacteren voor assistentie. “Ik vergeet dat eerste gesprek met haar nooit meer. Ik liep eigenlijk de hele tijd te huilen,’ zei hij. ‘Het was de eerste keer dat ik over de dood van mijn moeder sprak met iemand buiten onze familie op dat niveau van diepte en detail.’
Philips hield de familie een opener gesprek aan te gaan over de dood, iets dat volgens Crane anders nooit was gebeurd. Ze sprak openlijk met zijn moeder over wat er precies gebeurde en hoe ze zich voelde, mentaal, fysiek en spiritueel. Nadat zijn moeder overleed, hielp de doula de familie de begrafenis te regelen en alle wensen van de moeder te vervullen.
Leven we in een cultuur die de dood ontkent?
Philips gelooft dat praten over sterven en met mensen die sterven over hun ervaring nog steeds grotendeels taboe is. Daarom worden families vaak in shock achtergelaten en geven ze zichzelf niet de tijd en ruimte om grondig te rouwen.
‘Als het nog pril is, is de rouw van mensen nog erg betrokken,’ vertelt ze over haar praktijk. ‘Het wordt gezien als iets realistisch en waardevol, in plaats van iets dat moet worden afgesloten.’
Opzij voor de opkomst van de levenseinde doula
Het begrip en de noodzaak voor dit soort hulp bij het levenseinde groeit snel. Veel mensen voelen zich geroepen een dergelijke rol aan te nemen nadat ze zelf ervaarden dat ze niet de middelen hadden om op de juiste manier afscheid te nemen van hun geliefde. Anderen hebben van dichtbij een levenseinde doula meegemaakt en zien in hoe waardevol deze praktijk is.
Met een groeiend aantal ouderen en zieken begint deze kennis op een belangrijk moment op te komen. Er komen steeds meer certificaten beschikbaar, wat het makkelijker maakt om te trainen en de middelen te krijgen die nodig zijn voor dit soort hulp.
De dood is simpelweg een onderdeel van het leven, en hoe meer we die proces beginnen te begrijpen en uiteindelijk omarmen, hoe makkelijker het verloopt voor alle betrokkenen. Wat fantastisch dat deze praktijk steeds populairder wordt; dat laat maar weer zien hoeveel dingen er eigenlijk veranderen in vergelijking met de oude en vaak verouderde methodes van de gewone geneeskunde.