Steeds meer mensen zijn zich ervan bewust dat we innerlijke kinderen met ons meedragen. Dat we kunnen reageren vanuit ons volwassen zelf of vanuit het innerlijke kind. En toch lukt het vaak (nog) niet om het anders te doen en reageren we voornamelijk vanuit het gekwetste innerlijke kind in ons.
Het innerlijke kind is het meest kwetsbare deel in jou. Veel van wat je in het nu raakt, heeft zijn wortels in je jeugd. Als je deze pijn negeert, bepaalt het je leven. Als je het liefdevol op de arm neemt, ontwikkel je zelfcompassie en kun je daarmee je onverwerkte jeugdervaringen die nog steeds invloed op je hebben, genezen.
Een drieluik over het innerlijke kind. In deel I gaat het om het (her)kennen van het innerlijke kind en je bewustwording. Deel II gaat over onderliggende blokkades en het voelen van je eigen pijn. En deel III daagt je uit om jezelf lief te hebben (en het innerlijke kind in jou) en het niet meer bij de ander te zoeken.
Het innerlijke kind
Het innerlijke kind is het kind dat zich gekwetst voelt, het kind dat tekort is gekomen en geraakt wordt. Het kind dat boos of bang is. Het kind dat zich aanpast, dat zijn best doet, perfectionistisch is of het kind dat zich juist niet aanpast.
Het is ook het kind dat zich niet begrepen voelt, alleen, niet gewenst of niet gewaardeerd. Het kind dat aan de zijlijn staat of het kind dat het hardst schreeuwt. En het kind dat anderen zo graag helpt en ook het kind dat zijn grenzen laat overschrijden of het kind dat zelf grenzen overschrijdt.
Het is het kind met een tekort of zelfs een trauma. En het is het kind dat zich een bepaalde rol heeft toebedacht of heeft gekregen om alsnog te krijgen waar het behoefte aan heeft.
Iedereen draagt oude wonden uit zijn jeugd met zich mee. Onverwerkte ervaringen uit de vroege jeugd zijn bepalend voor wie je nu bent. Vaak wordt er dan alleen naar de bovenlaag gekeken, bijvoorbeeld naar het gedrag, maar niet naar wat er onder zit.
Een specifieke rol
Als reactie op onze ervaringen nemen we vaak een rol aan om te overleven en om het evenwicht binnen het gezin te behouden, omdat die rol nuttig voor je kan zijn en je op die manier hoopt op aandacht. Of je kunt een rol aannemen omdat je dan ‘belangrijk’ bent.
Frank den Ouden omschrijft in zijn boek ‘Regressie en het Innerlijke Kind’ deze rollen als volgt: moeders lievelingetje, de vader van je vader, de moeder van je moeder, een maatje van papa of mama, de held van het gezin, de intelligentste van het gezin, de vader of moeder van je broertjes of zusjes, de vertrouweling van je vader of moeder, de bemiddelaar, het zwarte schaap, de presteerder, de behulpzame, de stille, het probleemkind, de opstandige, het ‘onechte’ kind (het kind dat het gevoel heeft geen kind te zijn van zijn ouders), de uitslover, het slachtoffer, het altijd zieke kind, de aandachtvrager, enzovoort.
In deze rol kun je jezelf verbergen en je ware aard verdoezelen, omdat je je schaamt voor je gedrag of omdat je je voelt afgewezen door één of beide ouders. Kinderen denken vaak zwart–wit en houden hier negatieve geloofsovertuigingen aan over, zoals een beperkte eigenwaarde of onzekerheid. Als volwassene kunnen ze zich niet (ver)binden, of geven, ontwikkelen faalangst of hebben last van verlatingsangst. Het zijn dan vervolgens onze partners en later ook onze kinderen die precies laten zien hoe we – soms diep verborgen – werkelijk over onszelf denken.
Als volwassene zetten we het voort
Een kind bedenkt een prima overlevingsstrategie, maar als volwassene brengt je dat vaak in de problemen. Dan gaan we het gemis compenseren met bijvoorbeeld dominant gedrag, want als je maar hard genoeg schreeuwt, krijg je vanzelf aandacht. Zo is het ook met aangepast gedrag; als je maar zielig genoeg doet, hebben mensen medelijden met je. Ook in onzekerheid zit een bepaalde charme. En mensen die geven, zijn altijd geliefd.
Uiteindelijk ga je mensen met je gedrag verliezen. Of je merkt dat je niet langer deze persoon wilt zijn. Of je begrijpt niet waarom je zo moe wordt en steeds vermoeider raakt. Je raakt mensen kwijt omdat je je geefgedrag verandert of al bijna iedereen kwijt bent geraakt omdat je dominant of onzeker bent. De kans wordt steeds groter dat je ziek of depressief wordt. Je wilt wel veranderen, maar het lijkt alsof iedereen en alles tegenwerkt. Je raakt steeds meer in een isolement en hulp van buitenaf blijft uit. Dan wordt het tijd om jezelf een heleboel liefde en aandacht te geven. En dan is het de hoogste tijd om je ware identiteit te herontdekken!
Gelukkig is er ook nog een keerzijde: we dragen allemaal ook, al dan niet zichtbare, volwassen eigenschappen met ons mee.
De volwassene in jou
De volwassene in jou is zelfstandig en vrij om te doen wat zinvol en goed is en verbonden met je eigen wijsheid en intuïtie. Je bent in staat om adequaat te handelen en beslissingen te nemen.
Volgens Susanne Huhn ( ‘Het Innerlijke Kind – angst loslaten’) beschik je als volwassene over het vermogen om je aan te passen, zonder dat je jezelf kwijt raakt. En kom je waar nodig voor jezelf op. Dan ben je trouw aan jezelf, aan wat je wilt en durf je daar verantwoording voor te nemen. En dan maakt het je niet uit wat anderen daarvan vinden. Dan hoef je anderen ook niet meer tevreden te stellen. Je kent je eigen grenzen, en respecteert ze natuurlijk ook. Je hoeft niet meer naar perfectie of verlichting te streven. Of naar volmaaktheid. Je mag bovenal gewoon mens zijn en je hoeft niet alles te kunnen. Je mag fouten maken en je hoeft jezelf niet klein meer te maken. Je kent je mogelijkheden. Jezelf bewijzen om waardering te ontvangen hoeft ook niet meer in je woordenboek voor te komen. Je kent je eigen waarde en je kunt met teleurstelling en verdriet omgaan. Ook ben je in staat om grote gedachten te denken en ben je vooral oplossingsgericht.
Wie is er aan het woord
Het is of de volwassene of het kind in jou dat aan het woord is. Vaak zijn het echter vooral de innerlijke kinderen die aan het woord zijn.
Misschien ken je ze wel, mensen die gelijk hun mond opendoen, die bij het minste of geringste schreeuwen of boos zijn. Die overal kritiek op hebben en dat vooral graag bij een ander neerleggen. De dominanten onder ons.
Er zijn ook mensen, die zich snel gekwetst voelen, die zich te kort gedaan voelen of in de steek gelaten. Gepasseerd. Die je als het ware met zijden handschoenen zou moeten aanpakken, omdat alles wat je zegt, hard binnen kan komen en kwetst.
Of mensen met weinig zelfvertrouwen, die zichzelf wegcijferen, zichzelf niet uiten of verbinden met anderen, die zich terugtrekken en depressief raken. Dit zijn mensen die voornamelijk leven vanuit een zichtbare angst.
Er zijn ook mensen die zichzelf juist heel stevig neerzetten en erg aanwezig zijn. Mensen die zichzelf graag op de borst kloppen. Het zijn de mannen in krijtstreeppakken en de perfectionisten onder ons. Zij zijn erg goed geworden om hun tekorten te compenseren, maar vaak gaat daar ook een enorme onzekerheid onder schuil. Niet zelden zul je bij het handenschudden dan een klam handje aan kunnen treffen. Anderen geloven in hun grootsheid. Niet vanuit de grootsheid die in ons allemaal zit, maar de grootsheid vanuit Ego.
Het is het kind van 2 dat gaat schreeuwen of mokken als het zijn zin niet krijgt. Dat gaat stampvoeten als er grenzen worden overschreden of zelf grensoverschrijdend gedrag gaat vertonen. En het is ook het kind van drie in jou dat zich minder voelt dan een ander. Het kind dat geen fouten mag maken of geen kritiek kan verdragen.
En misschien voel je deze niet helemaal aankomen, maar ook als je je moe voelt bij één van je ouders betekent dit dat je automatisch zonder het te beseffen, ook hier terug stapt in de rol van het kind. Dan word je weer even het kind van drie, zeven, twaalf of zestien en oude angsten of pijn komen automatisch en zeer snel terug. Zo heb je dan ook geen verweer tegen de aanvallen of het claimgedrag van je ouder(s). Sommige ouders blijven hun opgegroeide kind nog behandelen alsof dit nog steeds thuis woont en nog een puber is of veel jonger.
Langzaamaan ontstaan er steeds meer irritaties en zullen het kind en de volwassene die je nu bent, uiteindelijk de bezoeken aan het ouderlijke huis gaan vermijden. Het is echter het kind in jou dat hier aan het woord is.
We willen vooral onze behoeften alsnog vervuld zien
Het is het kind in ons, met zijn trauma en met andere onverwerkte ervaringen, dat problemen in het nu veroorzaakt.
In feite zijn we als volwassene nog steeds op zoek naar wat we vroeger niet gehad hebben. Bevestiging, verwondering, waardering, genegenheid of gewoon aandacht. En wat dacht je van LIEFDE. We willen immers allemaal graag gezien en gehoord worden. En we willen allemaal geliefd zijn. We doen er alles aan om geen pijn te voelen en proberen dat dus te compenseren. Maar elk afweermechanisme is echter gebaseerd op angst en onmacht, waarmee we de oude pijn juist in stand houden.
Reageren vanuit pijn
Het is dus vooral het kind dat vaak aan het woord is. En als het kind aan het woord is en we vanuit de pijn reageren, dan roept dat meestal ook weer een tegenreactie vanuit pijn op, al dan niet verbaal. Niet iedereen kan of durft zich te uiten. En ook dat is een blokkade van het kind in jou.
Reageren vanuit pijn is een heftige energie, waarin de ander ook geraakt wordt. En in de strijd komen dan de innerlijke kinderen uiteindelijk tegenover elkaar te staan. Je komt het ook tegen bij hoogsensitieve en/of nieuwetijdskinderen die reageren op een dergelijke trauma-energie van ouders.
Als je je bewust bent van het innerlijke kind in jou, van de reactie van het innerlijke kind en van je volwassen zelf, dan kun je kiezen: wie laat jij aan het woord. Je kunt dan heel bewust de volwassene in jou naar voren schuiven. Gewoon door het je voor te stellen. En als dat niet lukt, dan kun je ervan op aan dat er een blokkade onder zit, een onverwerkte ervaring waar je mee aan de slag mag.
Hoe gaat dat in de praktijk
Wees je er eens van bewust dat het innerlijke kind naar voren stapt als je geraakt wordt. En zeg dan tegen jezelf: “Ah, dat is het kind in mij dat hier geraakt wordt. Het is een gevolg van mijn verleden. En nu ben ik volwassen.” Dan zet je de volwassene in jou weer voorop.
Dat zeg ik ook tegen mijzelf als ik bijvoorbeeld vind dat mijn partner wat te kort door de bocht reageert naar de kinderen toe. Dat gebeurt als hij uit verbinding is en zijn eigen innerlijke kind aan het woord is. En het is ook zijn innerlijke kind dat dat ontkent. Dat niet wil worden afgewezen en het goed wil doen.
En dan weet ik dat het MIJN innerlijke kind is dat daar niet zo goed tegen kan. Ik heb in mijn verleden bijvoorbeeld veel dominantie ervaren. En dat is één van de verhalen uit mijn verleden. Er werd dagen niet tegen mij gesproken als ik iets ‘verkeerds’ had gedaan. Als iemand anders nu uit verbinding reageert, dan vlieg ik uit en kan ik dat niet goed handelen. Je kunt je vast ook voorstellen dat het ook nog steeds mijn innerlijke kind is, dat niet wil falen en het goed ‘moet’ doen. Omdat het zich anders opnieuw afgewezen voelt.
Dat is echter niet de volwassen ik die nu aan het woord is. Dat is het innerlijke kind dat die ervaring uit het verleden nog niet volledig verwerkt heeft en dat elke keer op een diep niveau geraakt wordt.
Nu kan ik in dat kinddeel blijven hangen. Maar ik kan ook denken dat dit een verhaal uit mijn verleden is. En dat ik nu volwassen ben en niet meer vanuit die angst hoef te leven. Dan kan ik in verbinding blijven en reageren vanuit mijn volwassen ik.
Dat het dan nog steeds spannend is hoe de ander daarop reageert. Maar dat is ook weer een deel van het innerlijke kind in mij. Want mijn volwassen ik kan prima dealen met de emoties van de ander.
Bewustwording is de eerste stap
Bewustwording van ongeheelde delen in jou is de eerste stap. Waar stapt jouw kind nog naar voren? En waar blijf jij hangen in een verhaal vanuit je verleden? Zolang het nodig is, mag je hier zijn. En als je er klaar voor bent, stap je in de wereld van de volwassen jij. Hoe spannend ook..
Soms lukt het nog niet. In dat geval zit er blokkade onder, die aangekeken wil worden. Hoe je daar mee om kunt gaan lees je de volgende keer.
