De cijfers liegen er niet om. Van de Nederlandse bevolking zijn ruim vijf miljoen mensen chronisch ziek. Meer dan één miljoen mensen slikken antidepressiva en er zijn gemiddeld vijf zelfmoorden per dag. Over de twee miljoen mensen heeft burn-out klachten. En meer dan één miljoen Nederlanders zijn eenzaam. Waarbij één op de drie mensen aangeeft zich eenzaam te voelen. En dat zijn nog enkel de gegevens over volwassenen. Want ondertussen hebben één op twintig kinderen onder de twintig jaar psychische klachten en stijgt het aantal kinderen dat jeugdhulp krijgt jaarlijks.
In de huidige maatschappij zijn depressies niet meer weg te denken
In een onlangs gepubliceerd artikel werd aandacht besteed aan de toename van depressies onder de bevolking en met name onder kinderen. Waarbij de nadruk kwam te liggen op de enorme druk die de maatschappij op kinderen legt, zowel aangaande presteren op school, als wat betreft de invloed van social media en sociale contacten. De belangrijkste oorzaak werd echter gelegd bij de opvoeding. Ondanks dat vanaf de leeftijd van vijf jaar een kind voornamelijk wordt gevormd door school, sport en vrienden zouden ouders de meeste druk op hun kinderen leggen met alle gevolgen van dien.
We leven in een systeem van angst en ouders geven dit door
Deze druk zou gebaseerd zijn op angst, zowel angst voor de toekomst van het kind, als wel de projectie van de eigen angst en gemiste kansen. Ouders zouden hun kinderen te veel pushen in het onderwijs ten einde een zo hoog mogelijk niveau van opleiding te kunnen volgen. Ze laten ze te weinig vrij in het maken van hun eigen beslissingen als het gaat om toekomstplannen en carrière. En ze zijn te veel gefocust op het behalen van sportresultaten en successen. Waarbij vooral het kunnen pronken met de kinderen als belangrijke bijkomstigheid werd benoemd.
Soul-searching is de belangrijkste schakel in de weg vooruit
Als tegenhang zouden ouders hun eigen angsten over hun onzekerheden, levenspad en eventuele falen onder ogen moeten gaan zien en hun kinderen meer moeten stimuleren om vooral vanuit vrijheid de wereld en zichzelf te gaan ontdekken. Waarbij met name de nieuwe kansen van de internationale wereld voor wat betreft reizen, retraites, en allerlei soul-searchings events werden bejubeld.
Waar ouders natuurlijk met hun opvoeding de basis leggen voor hun kind zodat het zich ongestoord en in vrijheid kan ontwikkelen tot een evenwichtige, zelfstandige en zelfverzekerde volwassene, spelen omgevingsfactoren en persoonlijke factoren van het kind zelf ook een belangrijke rol in hoe een kind uiteindelijk in het leven zal staan.
Niet de druk die we op een kind leggen is bepalend voor zijn geluk, maar hoe een kind hiermee omgaat
De paradox van het advies om kinderen vooral meer in vrijheid eigen beslissingen te laten nemen, en de wereld en zichzelf te laten ontdekken, is dat de boodschap daarvan blijkbaar is dat kinderen de verbinding met zichzelf zijn verloren. De vraag die hierop volgt is ‘het kip of het ei’ dilemma. Zijn kinderen zichzelf verloren door alle druk van buitenaf, of is dit gekomen doordat zij niet weten hoe om te gaan met die druk?
De maatschappij is in een razendsnel tempo aan het veranderen, er komen dagelijks nieuwe mogelijkheden en kansen, voortgedreven door nieuwe technologieën en visies. Deze beweging buiten onszelf vraagt om evenzoveel aandacht voor je innerlijke wereld, en misschien wel meer.
Alleen als je innerlijk in balans kunt blijven kun je jezelf staande houden
De druk die ouders, maatschappij, scholen en sociale contacten op een kind leggen, wordt het kind vaak te veel, met psychische klachten en zelfs depressie tot gevolg. Het geeft echter een duidelijk signaal dat er op dat punt nog heel veel winst te behalen is.
We leven in een maakbare wereld, in een wereld waarin we alles kunnen plannen en controleren. De ontwikkelingen gaan zo snel en we willen er allemaal aan meedoen of in elk geval voorkomen dat we eraan ten onder gaan. Daar komt angst bij kijken. Angst om de controle te verliezen, angst om de boot te missen, angst om te falen, angst om niet goed genoeg te zijn.
Werp een blik op social media en je krijgt al snel dit beeld bevestigd. Het leven moet perfect zijn, jij moet perfect zijn. De mooiste foto’s, de meest inspirerende berichten en vooral de grootste successen worden gedeeld. Het beïnvloedt dagelijks hoe jij jezelf en je eigen leven ervaart. Je vergeet alleen dat dit niet het ware leven is.
Innerlijke rust zit hem niet in hoe perfect je overkomt, maar in hoe veerkrachtig je in het leven staat
Tegenover deze angst, of misschien wel onlosmakelijk daarmee verbonden, staat het kunnen leven vanuit vertrouwen, los durven laten en mee kunnen gaan met wat het leven brengt. Zolang je echter niet weet hoe je om moet gaat met de uitdagingen in je leven, met de druk van buitenaf, en niet weet hoe je ondanks storm en chaos om je heen in verbinding met jezelf kunt blijven, ligt een depressie op de loer.
Niet om je te straffen, of omdat je het niet goed doet of niet goed genoeg bent, maar juist om je te helpen dichter bij jezelf te komen. Een depressie is niets anders dan een soort existentiële crisis die je helpt om even tot stilstand te komen en te voelen wat er speelt in jou. Het woord zegt het al: een depressie drukt je letterlijk naar binnen. Wat voel je, wat wil je, waar worstel je mee, waar ben je jezelf verloren en hoe kun je vanuit liefde die verbinding met jezelf herstellen?
Een depressie is een uitnodiging van je innerlijke wereld om in verbinding te komen
Het doormaken van een depressie helpt je om de buitenwereld even af te sluiten, om zachter te worden en naar binnen te keren. We zijn massaal bang geworden voor depressies, omdat we daardoor denken de controle over onszelf en over hoe we onszelf wegzetten in de externe wereld te verliezen. Het tegendeel is echter waar. Door een depressie kom je meer in verbinding met wie je bent en wie je wilt zijn, met hoe je je leven wilt leiden, wat je belangrijk vindt en wat juist niet.
Het is echter de angst om naar binnen te keren, om de buitenwereld af te sluiten en om contact te maken met je innerlijke wereld, die ervoor zorgt dat we depressies als iets negatiefs zijn gaan zien. Terwijl ze in een maatschappij die nog veel te veel op de ratio en prestaties is gericht, juist een belangrijke schakel zijn in het terug vinden van de balans, niet alleen in jezelf, maar ook in de wereld.
Depressies helpen je belangrijke beslissingen te maken en wegen in te slaan die jou (beter) ondersteunen
We hebben blijkbaar onze kinderen de afgelopen decennia veel geleerd over presteren, doelen behalen, dromen verwezenlijken, stappen zetten, maar we zijn blijkbaar vergeten ze te leren zichzelf niet te verliezen of verloochenen in de uitdagingen op hun pad. Uitdagingen die samengaan met de snelheid van de maatschappij, maar ook uitdagingen die horen bij het leven, zoals ziekte, overlijden, bewustzijn en interne crisissen.
De boodschap dat we onze kinderen meer in vrijheid hun eigen keuzes moeten laten maken, dat we ze minder onder druk moeten zetten en misschien wel meer moeten stimuleren om de wereld te gaan ontdekken, heeft dan ook dezelfde basis als de boodschap die de depressies waar zij aan lijden ons geven.
Dankzij een depressie wordt je (innerlijk) leven veel rijker
Waarbij de paradox dus is dat in plaats van onze kinderen te stimuleren extern te laten zoeken naar een vervullend leven, of dit nu door een carrière is of door een wereldreis, we ze mogen ondersteunen in de wonderlijke ontdekkingsreis van hun innerlijke wereld vol liefde. Zo kunnen onze kinderen, maar ook wij leren, dat we overal en altijd het ware geluk in onszelf kunnen vinden. En zo bekeken zijn de toenemende depressies misschien net wat de wereld nodig heeft.