Ik ben opgebrand. Officieel al bijna 6 maanden, officieus al veel langer. Het is namelijk een proces, je staat er niet mee op. Burn-out is het modewoord. En ik ben overgevoelig, al mijn hele leven. Tegenwoordig heeft men daar ook een naam voor: HSP of hoogsensitief. Deze twee feiten zijn geen toeval. Het ene heeft verdomd veel met het andere te maken. Hoogsensitieve mensen lopen meer risico op burn-out. Ik vertel je waarom.
Door Elke Vermeire
1. Als hooggevoelig persoon beleef je de wereld heel intens
Je raakt snel overweldigd door prikkels die andere mensen niet eens opmerken. Stel je eens voor: een hele dag door is je waarneming zodanig scherp waardoor je ‘s avonds meestal uitgeput op de sofa eindigt en nood hebt aan rust. Deze rust is tegenwoordig een exclusief goed geworden aangezien er vaak nog tal van andere verantwoordelijkheden op ons wachten (huishouden, koken, sporten,…). Wanneer je uitgeteld in je fauteuil even op adem komt en eindelijk tijd hebt om naar je favoriete soap te kijken of de nieuwste verslagen op Facebook weg te swipen, ben je jezelf er wellicht niet van bewust hoeveel energie dit opnieuw kost. Schermen en een overload aan informatie zorgen namelijk alweer voor overprikkeling. En we leven nu eenmaal in een tijd van vele drukke schermen en een zee aan informatie. Vermoeiend voor een HSP-er dus.
2. Je bent een gevoelig mens dat bezorgd is om zijn medemens.
Zoals je alles haarscherp waarneemt, voel je ook perfect aan hoe die medemens verwacht dat jij handelt. Je bent een kameleon die doorheen het leven heeft geleerd zich aan te passen aan zijn omgeving. Overal waar je komt voel je aan hoe je je moet gedragen. Zo vergeet je natuurlijk in je eigen kracht te staan. In het ergste geval eindig je als een schaduw van jezelf. Je bent een meester in pleasen, al ervaar je dit dikwijls zelf niet zo (ik ben bijvoorbeeld een extravert en mondig persoon die toch op een subtiele manier een enorme pleaser is). Na verloop van tijd lijkt het alsof je niet meer weet wie je bent. Je eindigt uitgeput aan de eindmeet en leeft een leven dat eigenlijk niet het jouwe is.
3. Je bent een perfectionist die de lat hoog legt voor zichzelf
Omdat visuele en mentale chaos je snel van streek maakt en je oog hebt voor detail, ben je wellicht een (al dan niet gecamoufleerde) perfectionist. Een rommelige omgeving maakt je zenuwachtig, ook al heb je niet altijd de energie om alles netjes te houden. Je legt de lat hoog voor jezelf omdat je steeds hunkert naar een bepaalde structuur en orde in je leven. Vroeg of laat kom je echter tot de vaststelling dat deze “picture perfect” niet haalbaar is. In het slechtste geval kom je er pas achter als je al opgebrand bent omdat je lange tijd je eigen grenzen hebt genegeerd.
4. Je voelt bijzonder goed de energie aan van anderen
Daardoor kan je vaak niet het onderscheid maken tussen gevoelens die van jou zijn en gevoelens die van anderen zijn. Dat is bijzonder vermoeiend en meestal geheel onbewust. Hierdoor heb je jarenlang jouw intuïtie in de war gebracht. Wat je buikgevoel vertelt is bijzonder belangrijk om authentiek te blijven en daar knelt vaak het schoentje. Je twijfelt aan je intuïtie waardoor je regelmatig keuzes maakt die je diep van binnen niet had willen maken, waardoor je dingen doet die van jou verwacht worden maar die eigenlijk niet passen bij wie je bent en waardoor je na verloop van tijd zelfs een leven aan het leiden bent dat heel ver weg ligt van je ware zelf. Wanneer de kloof tussen je ziel en de persoon die je bent te groot wordt, zal de rust in je leven ver zoek raken met een burn-out tot gevolg.
5. Vanwege de vele prikkels die je moet verwerken, ervaar je meer stress dan de gemiddelde mens.
Het stresshormoon, genaamd cortisol, dat geproduceerd wordt door de bijnieren, is bij een hoogsensitieve persoon actiever. De bijnieren moeten harder werken vanwege allerlei gevoeligheden (o.a. ook voedselgevoeligheden die onterecht miskend zijn). Langdurige overprikkeling en bijgevolg langdurige stress zorgt voor bijnieruitputting. De symptomen van bijnieruitputtting zijn vrijwel identiek aan deze van burn-out. Alleen wordt hier in de klassieke geneeskunde zelden naar verwezen.
Er is ook goed nieuws voor de HSP/Burn-outers: Een burn-out is voor velen hét keerpunt in hun leven. De burn-out leert je wie je bent, wat je valkuilen zijn en waar je diep van binnen van droomt. Je beseft dat je egoïstischer mag zijn. Dat je in de toekomst niet langer jezelf hoeft weg te cijferen. Dat je van jezelf mag houden. En dat die hooggevoeligheid eigenlijk een prachtige eigenschap is die je vanaf nu als een sterkte kan beschouwen.