De opvoeding van een hoogsensitief kind vraagt soms veel van ouders, vooral omdat het anders is, omdat je kind wat anders nodig heeft én omdat het vaak best wel even zoeken is naar een juiste manier van begeleiden. Bovendien heb je ook nog te maken met een wereld die misschien niet altijd klaar is voor het anders zijn. Maar hoe zit het dan met jou als hoogsensitieve ouder? Waar loop je zelf tegen aan en bovenal, wat kun je er aan doen?
Waar lopen sensitieve ouders tegen aan?
In onze zoektocht naar het beste voor hun kind vergeten sensitieve ouders zichzelf nogal eens, ook al lopen ze zelf ook ongetwijfeld met enige regelmaat tegen hun eigen issues aan, die misschien niet -maar misschien ook wel- gespiegeld worden door hun mooie kinderen.
In de loop der jaren heb ik de volgende top 4 samengesteld van de meest voorkomende issues waar sensitieve ouders tegen aan kunnen lopen; deze issues kunnen veel impact hebben op hun eigen gesteldheid en als zodanig ook op hun kind(eren):
- Weerstand vanuit de buitenwereld
- Je eigen sensitiviteit
- Perfectionisme
- Je eigen grenzen
1. Weerstand
Vaak weet je direct al bij de geboorte dat je kind anders is. Soms zorgt dat voor problemen, omdat het vaak best even zoeken is naar wat uiteindelijk het beste werkt. Velen merken vrij snel dat het reguliere circuit jou lang niet altijd voldoende kan bijstaan, omdat het net voor jouw kind niet werkt. Je zult ook merken dat je het echt anders zult moeten doen en dat is heus wel eens lastig, vooral als je daarbij tegen veel onbegrip vanuit je (directe) omgeving aanloopt.
Het allerbelangrijkste bij de kritiek en opmerkingen die je krijgt over het anders doen is dat je beseft dat je aan niemand verantwoording hoeft af te leggen. Ik raad je aan daar dan ook direct mee te stoppen. De buitenwereld gaat je niet begrijpen en dat hoeft ook niet. Jij begrijpt de buitenwereld toch ook niet? Zorg er liever voor dat je achter jezelf staat in dat wat je (anders) doet. En als je los kunt laten dat een ander het moet begrijpen, dan zul je het uiteindelijk ook niet meer tegenkomen. Dan hoef je dit thema niet meer te leven. Kritiek en weerstand weerspiegelen vaak je eigen onzekerheid. Logisch ook, want als sensitieve ouder zou je het graag goed willen doen. Niet voor niets lees je overal dat een van de kenmerkende eigenschappen van hoogsensitieve volwassenen en kinderen draait om perfectionisme. En op bewust of onbewust niveau zul je daadwerkelijk het besef hebben dat de begeleiding van een hoogsensitief kind soms erg nauw komt kijken. Als je het eenmaal te pakken hebt, is het eigenlijk helemaal niet meer zo moeilijk, het is gewoon anders.
Tips
- Durf het anders te doen en vertrouw gewoon op je eigen gevoel: jij kent je kind beter dan wie dan ook;
- Accepteer het anders zijn van je kind (en van jezelf);
- Je kind is – net als ieder ander kind – prachtig en uniek, met een eigenheid en mooie kwaliteiten. Kijk vooral naar deze mooie kant van het anders zijn en besef dat het best normaal is om uniek te zijn.
- Sta achter je eigen beslissingen. EN het maakt daarbij niet uit dat een ander je niet begrijpt. Ze kennen jouw kind niet, zij kennen jou niet. En dat hoeft ook niet.
- Stop met uitleggen waarom je het anders doet. De buitenwereld kan jou niet begrijpen en, wederom: dat hoeft ook niet. Jij begrijpt de rest van de wereld ook niet.
2. Je eigen sensitiviteit
In een gezin met één of meerdere hoogsensitieve kinderen is de aandacht veelal vooral en soms zelfs alleen gericht op de hoogsensitiviteit van het kind (of kinderen). Daardoor vergeten we soms gemakshalve onze eigen hoogsensitiviteit, soms vergeten we zelfs hoe we zelf waren als kind. In dat geval kan het maar zo zijn dat je eigen oude pijn om de hoek komt kijken, zoals onbegrip, weinig empathie en ander onvermogen. Sterker nog, je zult ongetwijfeld te maken krijgen met ongeheelde delen van jezelf die te maken hebben met problematiek en ervaringen uit je verleden rondom je eigen sensitiviteit.
Enerzijds heftig, anderzijds mooi omdat jij het voor jouw kind wel anders kunt doen. We hebben tegenwoordig veel meer informatie tot onze beschikking én een hoger bewustzijn. Er zijn nu vele, mooie, prachtige en krachtige hulpmiddelen te vinden om jouw mooie kind te ondersteunen in zijn hoogsensitiviteit, waar het veel baat bij zou kunnen hebben. Toch zul je als je tegen problemen rondom de hoogsensitiviteit van je kind aanloopt, toch ook echt met je eigen hoogsensitiviteit aan de slag mogen. Kinderen hebben nu eenmaal het meeste baat bij een goed voorbeeld. Als jij verandert, kan het ook voor je kind anders worden. Kinderen spiegelen en dat geldt ook voor hoogsensitiviteit. Mocht je het interessant vinden, dan kun je meer over spiegelgedrag lezen in mijn artikelen ‘De Wonderbaarlijke Spiegel van het Hoogsensitieve Kind’ en ‘Spiegeltje, spiegeltje aan de Wand’ en over je eigen hoogsensitiviteit in mijn artikel ‘Je Hoogsensitiviteit de Baas’.
Naast oude pijn en spiegelgedrag is sensitief ouderschap versus niet-sensitief ouderschap in de praktijk een veelvoorkomend gespreksonderwerp in het gezin, waarbij de ene ouder sensitief te noemen is en de ander niet. Een verschillende zienswijze en het daarbij behorende onbegrip naar elkaar toe komt veel voor. In plaats van elkaar te bekritiseren en te onderwijzen hoe een ander het zou moeten doen, raad ik je liever aan om te kijken naar elkaars standpunt. Probeer de ander niet te veranderen, maar kijk vooral naar de aanvulling die je hebt voor elkaar. Alleen het serieus in overweging nemen van het standpunt van de ander biedt een opening voor een gesprek in plaats van strijd of discussie. Je hebt beiden het beste met je kinderen voor. En besef dat de vrouw meestal de beschermer is van het kind en de man de rol van de wat hardere kant van de maatschappij invult, al komt dat andersom ook wel eens voor en ook dat is ok.
Tot slot is het van belang te beseffen dat veel hoogsensitieve mensen al leven vanuit een Hoger Bewustzijn en een besef dat het anders moet. Als jij je partner kunt laten zijn wie hij is, dan nodig je hem uiteindelijk uit om ook door te groeien naar een Hoger Bewustzijn. Al het andere werkt niet, alleen maar averechts.
3. Perfectionisme
Zoals hierboven reeds vermeld is perfectionisme een eigenschap waarover veel hoogsensitieve volwassenen (en kinderen!) beschikken. We willen het zo graag goed doen en voelen goed aan waar de behoeften van onze kinderen liggen. Het is een mooie kwaliteit, maar het kan je ook goed in de weg zitten omdat het niet snel goed is en jij over grenzen heen gaat om alsnog een perfecte ouder te zijn. Bovendien willen ouders vaak voorkomen dat hun kind door dezelfde ervaringen als henzelf heen moet.
Hierover kan ik slechts 1 tip geven: Je bent niet perfect. Je bent ook niet de perfecte ouder. Als je dat durft los te laten, zal je dat veel lucht geven. Dan hoef je niet meer zo hard je best te doen en hoeft jouw kind je daar niet meer toe uit te dagen (want ook dat doen ze).
Tegelijkertijd ben jij ook de allerbeste ouder voor jouw kind die je kind bedenken kan. Het heeft jou uitgezocht om ervaringen te hebben. En wie houdt er nu meer van zijn kind dan jij?
4. Grenzen
Als hoogsensitieve ouder voel je vaak heel erg goed aan wat je kind nodig heeft. Dat is een prachtige eigenschap. Maar we vergeten wel eens dat onze kinderen dat ook doen, zij voelen jou ook heel goed aan en spelen onder ander in op schuldgevoelens. Ja, je leest het goed, daar maken ze – zo slim als ze zijn – gebruik van.
En vaak willen we onze kinderen dat geven wat we zelf niet gehad hebben en bovenal willen we de liefde van onze kinderen niet kwijtraken (dat geldt vooral voor ouders die gaandeweg zelf de liefde zijn kwijtgeraakt).
We geven, geven en geven. Daar hebben we werkelijk alles voor over. Valkuil is echter dat we snel geneigd zijn om dingen te doen die we eigenlijk niet willen of omgekeerd, dat we dingen niet doen die we juist wel willen. Het gevolg daarvan is dat we niet alleen een soort grenzeloosheid aanbieden, maar daarin snel onze eigen grenzen overschrijden. En dan denken we dat onze kinderen over onze grens heen gaan. Niemand kan echter over jouw grens heen gaan, dat kun je alleen maar zelf laten gebeuren.
Als je de hele dag door dingen doet die je niet wil en die dingen die je wel wil juist niet, dan loop je uiteindelijk helemaal leeg en zul je je ongetwijfeld uitgeput voelen aan het eind van de dag en zou je zelfs je eigen hoogsensitiviteit er de schuld van kunnen geven. Dat kan anders.
Wat kun je doen?
Een eerste stap in de goede richting is jouw bewustwording van dat wat je al dan niet wilt. Dat kun je doen door jezelf de vraag te stellen: ‘Wil ik dit?’ of ‘Kan ik dit?’ Let er eens goed op, word je eens bewust van dat wat jij wil, dan hoef je het nog niet eens anders te doen, al mag dat natuurlijk wel.
Bouw het rustig op als je wat gaat veranderingen gaat doorvoeren door bijvoorbeeld ook voor jezelf te gaan staan. Zorg er vooral voor dat je achter elke stap staat die je zet, want dat wordt gevoeld. Je kunt op een flinke weerstand rekenen, omdat kinderen verworven rechten niet graag opgeven. Dat geeft niet, laat alle emoties gewoon aanwezig zijn en stel grenzen die voor jou belangrijk zijn. Voor mij is dat bijvoorbeeld dat er niet wordt gescholden, geslagen en gepest. Ook wil ik niet dat er geschreeuwd wordt (en dan moet ik dat uiteraard ook zelf niet doen).
Ben je de hele dag in de weer, bouw ook dan een verandering rustig op (als je dat graag wil) en begin eens met een kopje koffie of thee te drinken, zonder dat je in actie komt voor je kind (tenzij het echt noodzakelijk is). Als je kind als een prins of prinses is behandeld, waar jouw aandacht op elk gevraagd moment naar toe is gegaan, dan kun je ook verzekerd zijn van weerstand. En ook dat is niet erg. Als je gewoon toestaat dat je kind emoties heeft en boos is of verdrietig, dan is het meestal ook zo weer over. Jouw weerstand houdt emoties vast. Ontspan liever en blijf gewoon ademhalen.
Weet dat 5 minuten oprechte aandacht op een dag voldoende is. Dat is misschien bar weinig, dat vond ik ook toen ik dat voor het eerst hoorde. Het maakte wel dat ik inzag dat ik niet de hele dag met mijn kinderen bezig hoefde te zijn. Doe het liever kort, intens en oprecht dan de hele dag door terwijl het je te veel is. En vertel je kind bijvoorbeeld dat je even rust nodig hebt en dat je straks weer wat gaat doen (als je dat wil en ook daadwerkelijk gaat doen). Kinderen hebben duidelijkheid en duidelijke grenzen nodig, wees daarom kort en duidelijk. En sta achter jezelf.
Samenvattend
Je hoeft geen perfecte ouder te zijn. Sterker nog, die ben je niet en dat zul je nooit worden. Tegelijkertijd ben jij wel perfect voor jouw kind. Geef het goede voorbeeld door ook aan jezelf te denken, ook al vraagt de opvoeding van één of meerdere hoogsensitieve kinderen veel van een ouder. Dan geef je juist de boodschap mee dat ook jij er toe doet en aangezien je kind doet wat jij doet en uiteindelijk wordt net als jij (tenzij zij authentiek kunnen blijven), dan geef je tegelijkertijd je kind(eren) en goede eigenschap mee.
Jouw eigen hoogsensitiviteit is vooral een prachtig hulpmiddel waarmee jij jouw kind kunt begeleiden naar zelfvertrouwen en eigenwaarde toe, vooral als jij zelf het goede voorbeeld geeft. Je hebt het geluk dat jij zelf ook over prachtige empatische eigenschappen beschikt, net als je kind, waardoor jij precies kunt aanvoelen wat jouw kind nodig heeft. Wat de rest van de wereld daar ook van vindt. Let daarbij goed op waar jouw grenzen liggen, al ben jij wel de ouder en gever en je kind het kind en ontvanger.
Tot slot
Jouw kind heeft jou uitgezocht om ervaringen te hebben. Net zoals jij op jouw beurt jouw ouders hebt uitgezocht. Dat doen we om te groeien en te ervaren. Het dient je zelf en de hele mensheid en nog veel meer daarbuiten. Dus alle ervaringen van jouw kind met jou dragen ook bij aan het grote geheel.
Uiteindelijk zal een totale acceptatie van dat wat zich aandient jouw leven een heel stuk eenvoudiger kunnen maken. Dat geldt ook voor jouw eigen sensitiviteit. Het is juist onze weerstand die ons van een harmonieuze flow afhouden, ook in ons gezin. Begin eens met de aanvaarding van jouw eigen sensitiviteit en kijk dan eens wat er gebeurt <3.
