Wat doe je als je in de auto zit op weg naar school en het favoriete speelgoed van je kind ligt nog thuis? Hij of zij heeft er het hele weekend naar uitgekeken, had plannetjes gemaakt voor in de pauze. En nu is het zijn speelgoed vergeten. Drama. Wat doe je?
Of, je kind zit (opnieuw) in de auto en maakt de ene vervelende opmerking na de andere en vindt dat zijn broertje of zusje ruzie maakt. En als je daar wat van zegt, krijg jij de wind van voren en trek je partij voor het andere broertje of zusje.
Of je kind wilde zo graag iets meenemen naar school, maar jij keurt dat niet goed en vervolgens weigert jouw kind om naar school te gaan.
Voor een hoogsensitief kind is het anders
Voor veel mensen lijkt dit misschien nogal simpel op te lossen. Je kind moet zich gewoon niet zo aanstellen en bij voorkeur vooral niet gaan schreeuwen of huilen. Een kind dat wat minder gevoelig is, zal zich hoogstwaarschijnlijk gaan aanpassen aan wat de ouder van hem vraagt. Het leert al vrij snel dat zijn gedrag niet zoveel zin heeft en dat het normaal is om gehoor te geven aan de wens van de ouder(s).
Voor een hoogsensitief kind is het anders. Dat zal zich niet zo snel en niet zo makkelijk aanpassen. En dat zeker ook niet willen. Hoogstwaarschijnlijk ook (nog) niet kunnen. Aan de ene kant heeft dat te maken met het gevoelige karakter en de gevoelige sensoren, waardoor alles veel sterker binnenkomt. Aan de andere kant heeft dat vaak ook te maken met een ijzersterke eigen wil of een sterke verbinding met dat wat hij (of zij) zelf zo graag wil en wat klopt voor hem.
Vaak heeft het kind er zo’n beeld van gemaakt, dat het er al is; althans, in zijn beleving dan. Veel hoogsensitieve kinderen willen vooral hun eigen hart laten spreken en staan voor hun eigen wijsheid. Zij voelen zich gekrenkt als dat niet mogelijk is. Dan moet je zelf van goede huize komen om je kind te overtuigen dat het er ook wel eens anders aan toe gaat.
Hoe ouders kunnen reageren
Er zijn ouders die graag willen voorkomen dat hun kind ‘flipt’ en doen daar alles aan. Zij gaan als het ware op eieren lopen. Maar reken maar dat gevoelige kinderen dat haarfijn aanvoelen en daar gebruik van zullen maken. Zij zullen steeds meer gaan eisen. Niet zo gek dat ouders dan uitgeput raken.
Er zijn ook ouders die zelf direct in de vecht- of vluchtstand schieten, waardoor zij zich net als kun kind ook in de hogere regionen begeven. Dan schiet het kind eruit en als reactie daarop de ouder ook. Je begrijpt het al, een dergelijke actie zorgt er niet echt voor dat het kind weer tot rust kan komen.
In beide gevallen is het heel logisch dat de ouder ook uit zijn slof schiet. Het wordt te veel (het op eieren lopen) of het is te veel, het gedrag van het kind komt dan nogal heftig binnen, dan gaat het mis.
Dat heeft vaak wel gevolgen voor het (gedrag van) het kind. Hoe logisch het ook is, de energie is wel overweldigend en niet zelden zie ik dat kinderen er dan letterlijk ziek van kunnen worden.
Tot slot zijn er ook nog ouders die zichzelf al aardig op de rit hebben gekregen en daar veel voor hebben gedaan, die er alsnog af en toe uit schieten en zich daar schuldig over voelen. Misschien raad je het al, ook daar spelen gevoelige kinderen dan handig op in.
Wat dan in feite vooral nodig is, is een ouder die in balans is. Een ouder die er best af en toe ook mag uitschieten. Die aan de ene kan vrouwelijke energie aanbiedt in de vorm van begrip en empathie. En die aan de andere kant ook mannelijke energie aanbiedt in de vorm van duidelijkheid en grenzen. Voor de ouder die er af en toe nog uitschiet, geldt vooral dat hij of zij zichzelf mag vergeven – dan kan het kind ook snel weer naar zijn eigen balans terugkeren.
En laat je kind ook gewoon eens af en toe heftig zijn. Als dat er niet mag zijn, zal het zich snel afgewezen voelen.
Hoe ziet dat er in de praktijk uit
In de eerste plaats is het natuurlijk oprecht vervelend dat er iets gebeurt wat heftig is voor je kind. ( = begrip). In de tweede plaats voelt het drama niet zo fijn en heb je liever dat je kind blij naar school gaat. Want hoe zal nu de dag verlopen nu haar plan in het water is gevallen ( = angst).
Als je direct al oplossingen aandraagt, wordt daar meestal niet al te positief op gereageerd, want eigenlijk is er op dat moment eigenlijk niets meer goed. Logisch , want vanuit deze overlevingsstand is het ook niet mogelijk om nog iets anders binnen te laten komen. Het is al te veel geworden en er kan echt niets meer bij.
Laat dan eerst alle emoties aanwezig zijn ( = aanvaarding). Zorg ervoor dat je zelf rustig kan blijven, maar voel wel wat je voelt ( = aanvaarding van je eigen gevoel). Zorg er ook voor dat je niet eerder je mond open doet voordat je die rust weer kan voelen. ( = reageren vanuit balans).
Let er dan vervolgens goed op dat je achter je beslissing gaat staan. Nu kan ik zelf bijvoorbeeld niet meer terugrijden om iets op te halen als er iets op weg naar school vergeten is. Dan komen we te laat. Sterker nog, ik wil dat ook niet. En later nabrengen kan ook niet, want mijn agenda is daar te vol voor (wij hebben voor de Vrije School gekozen en zitten daardoor wat langer in de auto). En bovendien wil ik mijn kind ook leren om met teleurstellingen om te gaan.
Ik wil mijn kind liever ook niet leren dat als het dramatisch doet, hij/zij alles voor elkaar krijgt. Want een volgende keer zal het nog langer schreeuwen of huilen om voor elkaar te krijgen wat het zo graag wil. Daar zit ik ook niet op te wachten.
Als ik deze stappen heb doorlopen, waarbij alles aanwezig mocht zijn, maar waarbij ik wel grenzen stelde (als je iets stuk maakt, dan heeft dat wel gevolgen voor jou) keert langzaamaan de rust terug. Uiteindelijk gaat mijn dochter gewoon weer blij de klas in en vraagt mij om de vergeten spullen na schooltijd voor haar mee te nemen (= een oplossing). Die heb ik dan maar vast in de auto gelegd, zodat ik het niet opnieuw vergeet.
Ook een kind dat zo overstuur is geraakt dat het zelfs weigert om naar school te gaan heeft het nodig om deze emoties te uiten. Ga je dan aan je kind trekken en blijf je volhouden dat het kind naar school moet en wel op tijd (wat heel logisch is), dan is de kans groot dat het drama alleen maar groter wordt. Dan is er eerst de erkenning en het begrip nodig voordat je een stap kunt zetten. En dan kun je jezelf afvragen of je je kind zo de klas wil insturen of dat je ervoor kiest om het eerst tot rust te laten komen. ‘Ik begrijp je. Wat vervelend voor je. Helaas is het niet anders en gaan we wel naar school. En we kijken wel wanneer dat weer mogelijk is.’
Wat dan als je nog steeds niet rustig kunt blijven
Soms is het voor een ouder echt onmogelijk om er niet uit te schieten. In extreme gevallen staan deze ouders het grootste deel van de dag of zelfs hele dagen in de overlevingsstand. En hun kinderen ook, met alle gevolgen van dien. Hoogstwaarschijnlijk staat het hele gezin in de overlevingsstand.
In dat geval sta je met je gezicht nog naar het verleden toe waar nog het één en ander een plek mag krijgen en jij in het minst ernstige geval ook nog eens behoorlijk ongeaard bent.
En als je al wel veel hebt gedaan en in werkelijke vrede leeft met je verleden, ook dan zit er nog wel eens een onverwerkte emotie onder. Een gebeurtenis die nog niet verwerkt is en in je systeem zit opgeslagen. Het gedrag van je kind raakt dit stuk in jou aan waardoor je nog niet rustig kunt reageren. Het wil gevoeld worden. De erkenning dat het met jezelf te maken heeft zorgt er meestal direct al voor dat de rust weer kan terugkeren. Eerst bij jou en dan bij je kind.
Neem een interne beslissing
Als je alles doorstaan hebt, dan kom je op een gegeven moment op het punt dat het ook gewoon een keertje goed mag zijn. Dat je mens bent en er ook best nog wel eens een keertje uit mag schieten. Vind dat maar eens niet zo erg. Dat is een totale aanvaarding van jezelf, van wie je bent geworden. Dat geeft rust en balans.
Kijk dan eens wat er in je lichaam gebeurt. Je kind is heftig en jij voelt dat je eruit schiet. Je bent bewust. Voel dan eens goed wat je op dat moment voelt in je lichaam. Dan zul je merken dat je zo weer terugkeert naar jezelf.
Neem tot slot ook een wijs besluit: jij bent de ouder. En jij kunt ervoor kiezen niet meer mee te gaan in het verhaal van je kind. Bovendien kan jij de interne beslissing nemen om vanuit de overleving naar jouw oplossend vermogen te keren (vanuit de amygdala en de overlevingsmodus in je achterhoofd naar de frontkwabben van het oplossend vermogen bij je voorhoofd). Wat is er nodig? Dan hoef je het nog niet eens zelf op te lossen, maar geef je wel het goede voorbeeld. Uiteindelijk kan je kind dan volgen.
Tot die tijd heeft je kind jouw begeleiding nodig bij het reguleren van alle heftige emoties. Door begrip te tonen, emoties aanwezig te laten zijn, het goede voorbeeld te geven en door je te richten op een oplossing. En je kind de tijd te geven zich deze kwaliteiten eigen te maken.
