We weten van ons onderzoek dat de meeste hoog sensitieve personen meer pijngevoelig zijn dan andere mensen ( uitzonderingen daar gelaten natuurlijk). Individuen verschillen veel in hoe ze pijn voelen, zoals ze dat met alles hebben. Een studie onder vrouwen na een bevalling wees uit dat een enkeling geen anesthesie nodig had en geen pijn voelde tijdens de bevalling en geboorte—zij wisten niet eens hoe pijn voelde. En dan heb je ons.
Het probleem is dat we watjes en klagers lijken als iets ons dwarszit omdat een ander er geen last van zou hebben. Daarom denk ik, dat we zelfs beter dan anderen leren om pijn te doorstaan, maar dat wil niet zeggen dat we het niet meer voelen. We hebben er problemen mee als we het wél zeggen, maar ook als we er niets over zeggen. In het eerste geval kunnen we dan horen: “Hoe kan je daar nou last van hebben? Daar heeft toch niemand last van.”
Dit gebeurde me toen ik een jaar of 20 was, toen ik een vulling moest. Het deed vreselijk zeer, zelfs na een verdoving. De tandarts was bloedlink op me- kan je je voorstellen, zoveel pijn én een boze man die dan in je mond zit te boren. Het volgende jaar ging ik naar de gratis kliniek van de tandgeneeskundige universiteit van Californie, alwaar ik een interessant onderwerp was. Het bleek dat de zenuw die de tandarts had geprobeerd te verdoven zich op een heel andere plek dan bij de meeste mensen bevond. Dat verschil zorgde ervoor dat de zenuw bij andere gevoelige mensen verdoofd zou zijn, maar dus niet bij mij.
Dan is er nog een probleem, die keren dat we niet klagen terwijl we in de problemen zitten. Ik ken 1 HSPér die als hypochondrier bekend stond bij haar dokters en zelfs door zichzelf. Toen ze ernstige buikpijnen kreeg en dat probeerde te negeren resulteerde dat vervolgens in een darmperforatie en veel preken van de doktoren.
Het gevaar van overbehandeling.
Een groot probleem bij HSP’s is dat ze moeten uitkijken dat ze niet te vaak of te veel medicijnen krijgen, omdat we vaak aan een lage dosering al genoeg hebben. Pijnmedicatie kan de uitzondering zijn, maar je kunt beter met een lagere dosering beginnen om te zien of iets werkt. We kunnen ook meer last van bijwerkingen hebben bij hogere doseringen. Blijft staan natuurlijk dat je medicatie krijgt wanneer je aangeeft dat je het nodig hebt. Hoe meer pijn je hebt, hoe meer keuze er is in medicatie. Een studie onder hooggevoelige kinderen en hun minder gevoelige broers/zusters liet zien dat voor dezelfde kinderziekte, dezelfde huisarts de hooggevoelige kinderen meer medicatie gaf dan het minder gevoelige kind.
Dit gebeurt waarschijnlijk net eender als we ouder worden. Ondanks onze voorzichtigheid, zullen we merken dat we, over het algemeen, meer pillen zullen slikken dan andere mensen want, sommigen onder ons zullen bijvoorbeeld meer last hebben van opwinding, depressie, of slapeloosheid. Na je 40e jaar krijgt iedereen wat meer last van pijntjes maar wij zullen ze waarschijnlijk meer voelen. Natuurlijk maken we ons zorgen over het teveel aan medicatie, maar we hebben het toch vaak nodig omdat we actief willen blijven en pijn is niet fijn. Helaas, zelfs ibuprofen en tylenol kunnen een vervelend effect hebben op de maag, nieren en lever als ze langdurig en vaak worden geslikt, of zelfs leiden tot allergische reacties.
Zelfs kruiden medicijnen kunnen problemen geven als ze excessief worden ingenomen, zoals ik merkte met geelwortel en zijn aftreksel, kurkuma. Ik probeerde ibuprofen te vervangen en ik denk dat ik teveel heb genomen wat zorgde voor een allergische reactie die alle afweerstoffen in me heeft vernietigd, wel voor tijdelijk, maar toch. Ondertussen leer ik dat ijs en hitte net zo goed werken en zelfs als dat niet zo is, het ongemak is zo over. Hiervoor, als ik maar een klein beetje pijn meldde, zou mijn man me direct zeggen een pil te nemen, zelfs terwijl hij die nooit gebruikt, en ik zou dan denken dat dat een goed idee was. Overmedicatie sluipt erin…..
Het probleem van ondraaglijke pijn.
En wat als je nou heel erge pijn hebt? Kunnen we kleine pijntjes nog wel leren dragen, maar intense pijn is toch anders. En we hebben er allemaal minstens eens in ons leven last van- de soort pijn die zo erg is dat je zou willen dat je je lijf uit kon kruipen. Een bevalling kan zo’n gebeurtenis zijn en ik denk niet dat het waar is dat vrouwen de pijn vergeten. Het helpt dat ze weten dat het een normale ervaring is en ze kunnen zich wat trots voelen als ze een bevalling hebben meegemaakt, maar het doet echt zeer, zeker de eerste keer. Gelukkig zijn er oplossingen. Het is evenwel moeilijk als we horen dat een gewone bevalling boven alles gaat en dat wij hebben gefaald omdat we om verdoving hebben gevraagd. Maar nogmaals, wij zijn anders.
Als je ondraaglijke pijnen hebt gekend, denk ik dat dat littekens nalaat. Elke HSPér heeft dat waarschijnlijk één keer ervaren in de jeugd. Die van mij was dat ik met mijn duim tussen de autodeur kwam toen ik ongeveer 5 jaar was. Natuurlijk leidt ondraaglijke pijn tot angst om zoiets nogmaals mee te maken en dat creëert een trauma. Het trauma kan ons overmatig bang maken voor verwondingen, medische ingrepen, langdurige ziektes of het stervensproces. Natuurlijk, als we spiritueel zijn of mediteren, weten we dat we het kunnen bekijken, afstand ervan kunnen nemen, erover kunnen filosoferen en al dat soort dingen. Maar wat als zelfs dat soort dingen overweldigend voor ons zijn? Moderne geneeskunst heeft geweldige manieren om pijn te bestrijden, maar wat als……?

Bedenk dat met elk trauma, zodra je weet over de oorzaak en wat het triggert (bvb een ehbo of ziekenhuis, het zien van bloed, het gehuil van een kind) kan je helpen om er vanaf te komen en niettegenstaande de feiten er beter mee om te leren gaan. Soms. Je kunt ook aanvoeren dat een trauma je een gezonde dosis voorzichtigheid bezorgt.
Om mezelf nog maar eens te herhalen, we gaan allemaal nogal verschillend met pijn om. Aan de andere kant, net zoals er mensen zijn die altijd fout antwoorden bij elke vraag op de zelf-test, zijn er ook mensen die echt nog nooit hele erge pijn hebben gevoeld. Zij kunnen ons moeilijk begrijpen. Het is altijd moeilijk om empatisch te zijn over iets dat je zelf nog nooit hebt ervaren. Het is goed dat er mensen zoals zij zijn, maar zelfs de mensen in de middenmoot zullen ons niet altijd begrijpen. Het probleem met pijn en angst voor ondraaglijke pijn is simpelweg een van die dingen die nu eenmaal vervelend blijven. Gelukkig zijn er meer positieve dingen.
Manieren om met pijn om te gaan buiten medicatie om
Wat ook belangrijk is is hoe je met dokters en verpleging kunt praten. Behalve het uitprinten en meenemen van mijn laatste onderzoeksartikel (hier ben ik half serieus in hoor) , kan je ze vragen of ze zelf hebben ervaren dat sommige mensen nu eenmaal gevoeliger zijn dan andere mensen, misschien zelfs mensen in hun eigen omgeving of familie. “Nu, ik ben er zo een. Ik sta waarschijnlijk in de top 10 meest gevoelige mensen. Ik weet dat sommige mensen nu eenmaal zo geboren zijn. Ik durf te wedden dat jij vast wel een paar trucjes hebt voor mensen zoals ik.”
Met andere woorden, wees positief, geef ze complimenten, vertel ze dat je aanneemt dat ze slim genoeg zijn om met dit probleem om te gaan. Anders zullen ze nerveus worden of defensief of ze zullen je indelen bij hun meest lastige patiënten en voor je het weet is het jouw schuld dat je zoveel pijn hebt. Misschien “zit het wel gewoon tussen je oren”. Je hoeft ook niet de hele behandeling te bediscussiëren, alleen jouw overgevoeligheid voor pijn.
Wanneer je alleen bent, is het goed te weten dat er iets is wat al helpt, afleiding. De hersenen kunnen maar zoveel input bevatten en het geeft top prioriteit aan pijn. Dat zal ook de grootste reden zijn van pijn, ons te waarschuwen zodat we iets aan de pijn, het probleem kunnen doen.
Dit is wat we noemen, in brein-jargon, een “bottom-up”proces- van lijf naar brein. We hebben allemaal weleens de pijn genegeerd, dat we een hongergevoel kregen, maar geen tijd hadden om te eten, of een naar gevoel als we aan de computer zaten. Dat is een “top-down” proces, het brein dat je lijf vertelt stil te zijn. Onderzoek laat zien dat het mogelijk is om pijn “boven”uit te zetten door afleiding, door bewust je aandacht ergens anders op te richten zodat alle ruimte in je hoofd bezet is.
Eén van de ergste pijnen komt van 3e graads brandwonden, zeker wanneer de kompressen verwisseld moeten worden en de dode huid moet worden verwijderd. Een nieuwe pijn behandeling die soldaten, die met vreselijke brandwonden uit Irak en Afghanistan komen, krijgen is om hen een computerspelletje te laten spelen wanneer de kompressen moeten worden verschoond. Dit zijn geen gewone computerspelletjes, maar alle zintuigen worden hierdoor een driedimensionale wereld ingetrokken, waarbij ze alle concentratie, snelle observatie en rappe response moeten gebruiken. Ik hoorde van een soldaat die vertelde dat hij tijdens het verschonen niets voelde zolang hij het spelletje speelde, terwijl het voorheen een ondraaglijk pijnlijk moment was. Misschien zou iemand een computerspel kunnen uitvinden wat HSP’s leuk vinden, iets als dieren redden.
Ondertussen, als je kijkt naar de standaard pijnbehandelings websites, dan zie je daar ongeveer dezelfde adviezen staan over afleiding:
- . Bel een vriend om ergens over te praten, behalve over pijn;
- . Lees een boek;
- . Ga een hobby doen, zoals breien of kaarten maken;
- . Ga een uitdagende woordpuzzel maken;
- . Luister naar relaxerende muziek;
- . Kijk naar je favoriete tv-programma;
- . Speel een computerspelletje! Eéntje die je volledig in beslag neemt.
Liefde helpt ook.
Mijn man en ik, tegenwoordig meestal mijn man, doen onderzoek naar liefde en het brein. We ontdekten dat wanneer mensen die heel erg verliefd zijn, naar een foto van hun geliefde kijken tijdens het maken van een hersenscan, activiteit ontwikkelen in het belonings- of toegankelijkheids-gebied ( hier wordt ook dopamine aangemaakt). Dus besloot mijn man, met een van zijn studenten en twee wetenschappers van Stanford om te onderzoeken of het kijken naar de foto van een geliefde ons helpt om minder pijn te voelen.
Het was al bekend dat, wanneer je pijn veroorzaakt bij iemand (met hun goedkeuring natuurlijk) en ze voldoende afleidt, dat ze dan minder pijn voelden dan bij iemand die niet wordt afgeleid. Wanneer je dit doet tijdens een hersenscan, dan zie je activiteit in gebieden die aangeven dat er een verhoogde aandacht is. Zoals we voorspelden, kijken naar de foto van een geliefde werkte net zo goed als pijnbeheersing, alleen werden er andere gebieden geactiveerd- niet degene die zorgden voor afleiding, maar die gebieden die worden geactiveerd als je aan je geliefde denkt. Dit klinkt goed, toch? (Martin Buber zou dit onderzoek geweldig vinden.)
Interessant is dat alles wat je over fysieke pijn kunt zeggen hetzelfde is wat je over geestelijke pijn kunt zeggen. Beiden zijn onderdeel van de mens. Een ander aspect is dat wij, meer dan andere wezens, een ander willen helpen als hij pijn heeft. Het mag duidelijk zijn waarom wetenschappers druk zijn manieren te vinden om pijn te verzachten. Dat is goed nieuws, toch? Ik weet zeker dat binnenkort wetenschappers zich ook gaan focussen op diegenen die overgevoelig zijn voor pijn. We zullen niet langer de probleem-gevallen zijn, maar mensen die ondersteuning van anderen nodig hebben.
Ik heb mensen ontmoet die, wanneer ze pijn hebben en iemand ze probeert te helpen, niet aangeraakt willen worden. Zij zeggen, bijna in paniek ”Ik ben oké, laat me met rust”. Er moet in hun verleden iets zijn gebeurd dat mensen niet zo vriendelijk met hun pijn zijn omgegaan. Als jij zo iemand bent die hulp afwijst uit angst, dan weet je ongetwijfeld dat je moet werken aan het herkennen van die mensen die je vertrouwen kunt, omdat het geven en ontvangen van liefdevolle ondersteuning zeker helpt tijdens pijnlijke periodes. Dit kunnen ook de mooiste momenten uit je leven zijn, zelfs wanneer je pijn hebt.