Een Chassidisch verhaal
In het Russische stadje Nemirov woonde ongeveer tweehonderd jaar geleden een zekere Itzik, een kleermaker, die door de hele stad bekend was, minder om zijn naaiwerk dan om zijn luidruchtige, brutale kinderschaar – elf kinderen in totaal die allemaal de buurt onveilig maakten. Hoe hij met al die kinderen naast vrouw, schoonmoeder en een oude tante in een bouwvallige hut met twee kamers nog vreedzaam leven kon, was een geheim dat niemand kon ontsluieren.
Niemand, behalve de rabbijn, maar die was in privéaangelegenheden zo gesloten als een graf. En als iemand hem vroeg: ‘Vertel eens, Itzik, waarom ben je zo ontzettend vrolijk?’ dan glimlachte de kleermaker ondeugend, keek op naar de hemel alsof hij wilde aanduiden dat alle geluk van boven kwam – en werkte ongestoord verder. Maar dat was niet altijd zo. Toen Jakob, zijn elfde kind, ter wereld kwam, dreigde er aan het echtelijk geluk een einde te komen. Al vroeg in de morgen begon het geruzie en gejank van de kinderen en het gemekker van de geit die in de tuin voor het huis stond vastgebonden. Het was om uit je vel te springen. En zo ging Itzik de kleermaker naar de rabbi om raad: ‘We hebben twee kamers, rabbi, en we zijn samen veertien zielen in totaal. Wat moet ik toch doen?’
‘Zijn jullie allemaal gezond?’ wilde de rabbijn weten.
‘Ja, goddank wel!’, antwoordde Itzik.
‘Kunnen jullie rondkomen?’
‘We hebben voldoende voor brood en soep’, gaf de kleermaker toe.
‘Wat kom je dan nog tekort?’, vroeg de rabbijn verbaasd.
‘Het is te klein voor ons geworden’, zuchtte Itzik, ‘zo klein, dat ik onze geit benijd omdat die de hele tuin voor zich alleen heeft’.
‘Zo’, zei de rabbijn, ‘heb je ook nog een geit?’
‘Anders zouden we toch geen melk voor de kleintjes hebben’, verontschuldigde de kleermaker zich, ‘maar van louter plaatsgebrek ontstaan er wrijvingen en dan komt er ruzie van, zodat ik niet meer kan werken. Wat moet ik dan toch doen?’
Een tijdlang krabbelde de rabbi zich in zijn grijze baard alvorens te antwoorden: ‘Haal de geit in huis!’
De kleermaker vertrouwde zijn eigen oren niet: ‘Wàt moet ik met de geit doen?’, vroeg hij verbluft.
‘Neem haar in huis!’
‘Maar dat gaat toch niet! We zijn met ons veertienen en kunnen van plaatsgebrek nauwelijks nog ademhalen – en dan zou die gei-gei-geit…’, hij stotterde van opwinding. Maar de rabbi bleef bij zijn raad: ‘Haal de geit in huis!’
En zo gebeurde het ondenkbare. In een hoek van een van de kamers werd een omheinde ruimte gemaakt en een ketting aan de muur bevestigd – waarop de geit als onderhuurster in het kleermakershuis kwam.
Een weeklang hield Itzik de hel op aarde uit. Een weeklang verdroeg hij het gejammer en geschreeuw van zijn grote gezin, dat nu nog werd bekroond door het gemekker van de geit.
Toen verloor hij zijn geduld. Meteen na het morgengebed liep hij naar de rabbijn en stortte zijn hart uit: ‘Zo kan het niet doorgaan! Ik kan niet meer slapen, van werken komt niets en we worden allemaal gek’;
‘Goed’, zei de rabbijn, dan breng je nu de geit naar buiten!’
‘Naar buiten in de tuin?’
‘Daar waar ze vroeger was’, bevestigde de rabbijn.
Huppelend van blijdschap haastte de kleermaker zich naar huis.
In de middag stond de geit weer op haar gewone plek en alles leek weer bij het oude. Maar nee. Heel onverwacht was het nu veel rustiger; het lawaai nam af; plotseling leek de hut dubbel zo groot te zijn, iedereen hield rekening met elkaar en zo nu en dan was het zelfs muisstil…”
