Stel je voor dat je iets maakt dat zoveel tijd in beslag neemt, zo complex is en zo speciaal dat je er urenlang of zelfs dagenlang al je talent, energie en aandacht aan moet besteden. En stel je nu voor dat je je afgeronde project bekijkt, en het een paar seconden later vernietigt.
Zou dat niet voelen als tijdverspilling? Een agressieve, vertekende poging tot controle? Volgens Tibetaanse Monniken is het juist het tegenovergestelde.
In een tijdperk waarin tijd van essentieel belang is, en waar we weinig geduld hebben, brengt het consumentisme ons alles wat we maar zouden willen met één druk op de knop. We geven al ons zuurverdiende geld uit om maar dingen te hebben. Zelf iets maken is daarmee ouderwets en ondergewaardeerd, terwijl het ongelofelijk bevrijdend en respectabel is om dingen te maken, niet alleen voor jezelf of anderen, maar om überhaupt te leren hoe je iets maakt. Het gaat om de reis, zo je wilt.
Dus waarom zou je ooit iets willen vernietigen dat zoveel tijd heeft gekost om te leren maken, plus nog eens de tijd om het daadwerkelijk te maken?
Boeddhistische monniken in Tibet maken mandala’s – ongelooflijk gedetailleerde geometrische vormen gemaakt van gekleurd zand – door ze, als vorm van meditatie, zandkorrel per zandkorrel te maken.
Het maken van de mandala is om de wereld in haar heilige vorm uit te drukken, een vorm waarin alles perfect in balans is en perfect is ontworpen. De mandala, wat letterlijk ‘cirkel’ betekent, is een vertegenwoordiging van eenheid, omdat de afstand van het middelpunt naar de het uiteinde op elk punt hetzelfde is, ongeacht vanaf waar je het meet.
Het proces van het maken van een mandala is intensief; je hebt miljoenen korrels zand nodig om een mandala te maken van 1,5 vierkante meter. Ze verwerken levendige kleuren en eeuwenoude symbolen in hun werk, en de monniken buigen zich urenlang over het werk dat ze met één korrel tegelijkertijd plaatsen om de gedetailleerde symbolische patronen te maken. Zodra de laatste korrel is geplaatst, spuiten de monniken water over hun creatie en wordt de hele mandala snel weggespoeld. De deelnemers aan de slotceremonie krijgen ieder een handjevol zand, die ze vervolgens in de dichtstbijzijnde rivier gooien.
De oefening draait om los te laten wat ooit was omdat niets permanent is – niet de mandala, niet je lijden, niet de schoenen aan je voeten, zelf niet de glimlach op je gezicht op dit moment. Alles is continu in beweging, dat is de balans en verlichting. Deze realisatie helpt je de kleine dingen doen vergeten en je te richten op het grotere plaatje. Deze verschuiving in bewustzijn opent de deuren voor meer wijsheid en voor grenzeloze compassie. Het gaat voorbij aan hebzucht, status, wereldheerschappij, religie, opinie, comfort of discomfort. Zodra de muren van de permanentie zijn verbroken, begint je echte reis.
En dat is de les die dit proces ons leert. Het vernietigen van hun creatie is een kleine prijs voor de uren en dagen die ze besteden om die muren af te breken, en om de stroom waar zij, en wij, zich in bevinden, te eren.
