Vroeger werden kinderen opgevoed door vrouwen. Allereerst natuurlijk door hun eigen moeders, maar ook door buurvrouwen, tantes en kennissen. Die vrouwen vonden steun bij elkaar, hielpen elkaar waar nodig was, beleefden samen met de kinderen vreugdevolle momenten en versterkten zo elkaar.
Op 12 mei zag ik in Utrecht de docu/film ‘The goddess project’ en één van de dingen die me daar sterk in raakte was de toenemende concurrentie onder vrouwen. Waar we van oudsher elkaar opzochten, onze (sociale) banden stevig maakten en samen zorgdroegen voor de kinderen, leven we nu veel meer geïsoleerd. En zijn we op veel vlakken ook nog eens elkaars concurrent geworden.
Reclame
Dat we door middel van reclames aangespoord worden om dingen te kopen is natuurlijk geen nieuws. Maar door het zien van een aantal reclames achter elkaar en me bewust te worden van impliciete boodschappen die erbij horen besefte ik ineens hoezeer ons dit uit elkaar doet drijven.
We zien bijvoorbeeld een reclame van een spijkerbroek en worden aangespoord om die te kopen omdat we er dan mooi of begerenswaardig uitzien. Of we zien een reclame van een anti-rimpel crème die ons helpt om er gladder en jonger uit te zien. De reclame voor een dieetproduct zegt tegen ons dat we veel gelukkiger zullen zijn als we wat dunner zijn.
De impliciete boodschap van dit soort reclames is: je bent niet goed zoals je bent, anderen zien er veel strakker, mooier, jonger uit.
Vergelijken
De reclames zorgen ervoor dat we onszelf gaan vergelijken met anderen. En hoewel ik al een paar jaar nauwelijks televisie kijk en zo goed als geen reclame meer zie, doe ik het nog steeds. Ik kijk altijd om me heen om te checken hoe ik mij verhoud tot mijn omgeving. Vaak niet eens bewust. En wat ik zie stuurt, bewust of onbewust, mijn gedrag.
Kwetsbaar zijn
De reden dat me dit zo raakte in de film heeft niet zoveel te maken met de concurrentie op de buitenkant (gladde huid, strak lichaam, mooie kleding) maar op wat het gevolg daarvan volgens mij is. Als wij op deze manier onszelf steeds meer concurrent voelen van elkaar, dan leidt dat tot andere sociale verwantschappen. De veiligheid wordt minder, we zullen steeds het beste van onszelf willen laten zien bij anderen en zullen onze kwetsbaarheden meer en meer gaan verstoppen. Terwijl juist het kwetsbaar kunnen zijn bij elkaar zo belangrijk is.
Opvoeden
Er is een Afrikaans gezegde dat luidt: ‘it takes a village to raise a child’. Kinderen én ouders zijn erbij gebaat als er een omgeving is die elkaar steunt en die vanuit verschillende perspectieven kan bijdragen aan de opvoeding. Een omgeving die je opvangt als je het moeilijk hebt. Maar bovenal een omgeving die eraan bijdraagt dat jij weer in je kracht komt. Die omgeving lijkt de afgelopen jaren steeds kleiner te zijn geworden.
Oproep aan moeders
Dit artikel is daarom een oproep aan alle moeders om te beseffen dat we elkaar ten diepste nodig hebben. Om te accepteren dat we allemaal verschillend zijn en die verschillen te koesteren. Dat we naast die verschillen ook heel veel overeenkomsten hebben. Dat we kunnen leren van elkaar en met elkaar. En bovenal dat onze kinderen erbij gebaat zijn als wij onze banden verstevigen.
Laten we elkaar opvangen, steunen, aanmoedigen, prijzen en eren. Samen het leven vieren en de pijn delen. Elkaar onze kwetsbaarheden, vraagstukken en missers laten zien en er samen oplossingen voor vinden. Laten we elkaar stimuleren om nieuwe wegen te bewandelen of juist de eigen weg vast te houden.
Een voorbeeld zijn
Wij zijn het voorbeeld voor onze kinderen. Als de maatschappij ze leert (dmv reclames of het uitdelen van cijfers etc) dat concurrentie de norm is, laten wij ze dan iets anders leren. Door iets anders voor te leven. Als wij ze laten zien, voelen en ervaren wat samenwerken oplevert en hoe je in een groep toch je eigenheid kunt behouden dan leren we ze een belangrijke en waardevolle les.
Minder stress
Een bijkomend voordeel van het loslaten van het vergelijken is dat je direct minder stress in je leven hebt. Want als je niet langer hoeft te voldoen (of jezelf hoeft te meten) aan de één of andere standaard dan geeft dat rust. En als je weet dat je bij onzekerheden of problemen een beroep kunt doen op een breed en gevarieerd netwerk van andere moeders dan ontspant dat enorm.
Eerlijk nagaan
Nu zul je misschien denken dat je gezegend bent met zo’n netwerk en dat je je al in al je kwetsbaarheid laat zien. Maar is dat ook echt zo? Ik stel de vraag omdat ik me realiseerde dat het bij mij anders is dan ik dacht. Mezelf zijn, afwijkende keuzes maken, verschillen omarmen en kwetsbaar durven zijn, zijn dingen waar ik al jaren mee bezig ben. Maar toch denk ik ook iedere dag op verschillende momenten in termen van concurrentie. Maak ik me zorgen over vergelijkingen die ongunstig uitpakken. En verberg ik mijn onzekerheden vaker dan ik zou willen.
In mijn leven kom ik maar weinig vrouwen tegen die ik het anders zie doen. En dat voelt ook logisch. Want als de omgeving concurrerend en onveilig is, dan moet je van goeden huize komen om het anders te doen. Of je moet met velen zijn. En ik hoop dat dit artikel daar een bijdrage aan kan leveren. Dat we met z’n allen opstaan en stoppen met geloven in concurrentie en in plaats daarvan samenwerken en samen-zijn omarmen.
Wat kun je doen?
Veranderingen beginnen met eerste kleine stappen. Wil jij onderdeel van deze verandering zijn dan is er zoveel wat je kunt doen. Je kunt bijvoorbeeld je onzekerheid delen met iemand waarmee je dat nog niet eerder hebt gedaan. Je kunt een andere moeder complimenteren met iets wat je in haar manier van opvoeden bewondert. Je kunt om advies vragen van verschillende mensen die verschillend denken. Je kunt een luisterend oor zijn voor een ander. Je kunt praktische hulp bieden door bijvoorbeeld een gezin uit te nodigen om te komen eten of een tijdje een kind van een vriendin op te vangen na schooltijd. De lijst met kleine stappen is eindeloos en welke je zet is niet van belang. Het gaat erom dat je een stap zet, een stap op weg naar een samenleving waarin we ook echt samen-leven. Doe je mee?
