Onze leefomgeving is niet ideaal voor kinderen en al helemaal niet voor gevoelige kinderen. Het op steeds jongere leeftijd worden beoordeeld op resultaten, kampweekenden van de sportclub waarbij slaap van geen belang lijkt, grote hoeveelheden ongezonde snacks die alomtegenwoordig zijn en de mobiele en virtuele wereld die al op jonge leeftijd belangrijk wordt gemaakt, dit zijn maar een paar dingen waarvan we allemaal op onze klompen aanvoelen dat geen kind daar beter van wordt.
Waar ze dan wel beter van worden? Van kind mogen zijn, gezien en geaccepteerd worden zoals ze zijn, urenlang spelen met andere kinderen, leren in hun eigen tempo en op hun eigen manier, gezonde voeding, aandacht, liefde… nou ja, dat soort dingen dus. En wij, ja, jij en ik, hebben de mogelijkheid om ze dat te geven én om te zorgen dat hun leefomgeving steeds beter aansluit op hen.
Niet wijzen of verschuilen maar zichtbaar zijn
Het is natuurlijk makkelijk om je te verschuilen achter de leefomgeving die er is. Om te wijzen naar school als de boosdoener als het om resultaatgerichtheid gaat. Of te verzuchten “ik wil ze wel graag een gezond tussendoortje meegeven maar ja als alle andere kinderen een koekje meekrijgen…”. Of je kind laat op te laten blijven omdat alle vriendjes/vriendinnetjes ook naar dat programma op tv mogen kijken. Maar dat helpt jouw kind niet! Jouw kind heeft het nodig dat jij zichtbaar maakt waar je voor staat en daar ook naar handelt.
Eng
Oké, dan moet ik, voor ik verder ga, even opbiechten dat ik het ook heel eng, moeilijk en vervelend vind om dit te doen. Dat ik er soms zelfs verdrietig van word omdat ik er zelf iets mee verlies (bijvoorbeeld een vriendschap). Dat ik hier dus niet met een beschuldigend vingertje naar jullie wijs, maar er me volledig van bewust ben dat wat ik hier schrijf ook op mij van toepassing is. Als wij ons echter ergens van laten weerhouden omdat we het te eng, te spannend, te ingewikkeld of wat dan ook vinden, dan doen we daarmee onze kinderen tekort. En waarschijnlijk niet eens alleen onze kinderen, maar ook onszelf.
Hoe maken we onszelf zichtbaar?
Uit ervaring kan ik vertellen dat jezelf zichtbaar maken door strijd tegen de omgeving te voeren niet zinvol en ook niet prettig is. De missionaris uithangen (je omgeving willen bekeren) heb ik ook uitgetest zonder gewenst resultaat. Dat werkt dus niet. Wat werkt dan wel? Sinds een tijdje doe ik mijn uiterste best om wat ik zeg en wat ik doe ten aanzien van de kinderen volledig bij mezelf te houden. Dus duidelijk te maken dat ik uit persoonlijke overwegingen keuzes maak. Als ik daarbij iets van de ander nodig heb, dan vraag ik daarom. Natuurlijk krijg ik dan niet altijd wat ik wil (het leven is geen sprookje) maar ik behoud er wel mijn zelfrespect mee en respecteer tegelijkertijd de ander. Ik geef mijn kinderen er ook een mooie les mee, namelijk dat je mag gaan staan voor wat je wilt en wie je bent, maar dat de ander dat ook mag.
Een voorbeeld
Als onze kinderen eerder bij opa’s of oma’s waren dan maakte ik duidelijk hoe ik de dingen wilde, om er na afloop uiteraard achter te komen dat mijn verzoeken (of eisen) vrolijk waren genegeerd. Opa’s en oma’s willen hun kleinkinderen over het algemeen namelijk graag verwennen. Wat ik tegenwoordig doe is vooraf een inschatting te maken van wat er wel en niet mogelijk is voor de kinderen. Dat leg ik dan uit, waarbij ik vertel welke effecten ik op de kinderen verwacht en waarom ik dat liever niet wil. Ik kijk dan of we samen alternatieven kunnen vinden zodat zij het gevoel hebben dat ze de kleinkinderen verwennen en ik het gevoel heb dat het op dat moment goed voor de kinderen is. Zo krijg ik meer begrip (en zij ook) en lukt het steeds beter om alle partijen te laten genieten van deze momenten.
Blijven staan bij tegenwind
Het zal je regelmatig gebeuren dat jouw uitleg door de ander niet begrepen wordt. Dat, hoewel jij vanuit jezelf praat, de ander toch de strijd met je aan zal willen gaan. Je zal willen overtuigen van je ongelijk (een uitzondering moet toch kunnen, zo schadelijk is het ook weer niet, onze Kim heeft daar nóóit last van) of je gewoonweg negeert. Wees daarop voorbereid, wees bereid om tegenwind te incasseren. Om net als een boom je wat achteruit te laten blazen, in de wetenschap dat je, als de storm gaat liggen, weer terugveert. Wees bereid om daarna te handelen op basis van wat jij belangrijk vindt, waar jij voor staat.
Erbij horen
Erbij horen is een basisbehoefte van ons allemaal. Al heel jong leren we ons te conformeren aan de groep omdat dit veiligheid biedt. Gaan staan voor dingen die je voor je kind belangrijk vindt en die afwijken van wat “normaal” is in jouw omgeving, is daardoor lastig. Je hoort er op dit punt dan niet bij en dat doet, bewust of onbewust, pijn en geeft een onveilig gevoel. Erkennen dat je ernaar verlangt om erbij te horen en accepteren dat dit niet altijd mogelijk is, is daarom een belangrijke stap. Die stap is makkelijker te zetten als je in je achterhoofd houdt dat je dit doet omdat jij gelooft dat het goed is voor jouw kind.
Creëer als gezin je eigen “community”
Door je kinderen actief te betrekken bij de dingen die jij belangrijk vindt, creëer je met elkaar een omgeving die jullie het gevoel geeft erbij te horen (bij elkaar) en waar je anderen onderdeel van kunt laten zijn. Zo is gezonde voeding een belangrijke waarde in ons gezin. Door de kinderen te betrekken bij het eten, door samen op zoek te gaan naar gezonde recepten voor lekkere tussendoortjes, samen te koken en te bakken en te vertellen over wat voedsel allemaal voor je doet, kunnen we ook in andere omgevingen samen genieten van gezond voedsel en “uitspattingen” minimaliseren.
Ook spelen en daarin veel vrijheid hebben is een belangrijke waarde bij ons thuis. Dat is een waarde waar de kinderen hun vriendjes/vriendinnetjes graag in meenemen. Er spelen hier regelmatig veel kinderen die enthousiast door mijn kinderen worden aangemoedigd om gebruik te maken van de vrijheid die er is. Na afloop genieten we daar dan samen van. Hier hebben we dus een afwijking van de norm gecreëerd die door iedereen positief wordt ervaren en die tegenwicht biedt aan dingen die als negatief worden ervaren, bijvoorbeeld het feit dat er hier geen tv wordt gekeken tijdens het spelen (iets waar vriendjes/vriendinnetjes wel echt even aan moesten wennen).
Keuzes maken
Je kunt ervoor kiezen om op alle punten af te wijken van je leefomgeving of om op sommige punten jezelf te conformeren en op sommige punten af te wijken. Kortom, jij bent degene die bepaalt hoe ver je wilt en kunt gaan. Misschien is er één punt dat je zo belangrijk vindt, dat je alle energie en aandacht daarop wilt richten of misschien wil je juist over de hele linie zulke kleine aanpassingen doen dat ze bijna niet opvallen. Kijk hoeveel veiligheid jij nodig hebt, en welke stappen je al wel kunt zetten. En besef dat iedere stap in jouw richting een goede stap is. Het maakt niet uit waar je begint, als je maar begint.
Jij maakt het verschil
Wie niet gelooft dat hij of zij het verschil kan maken, wie zichzelf als te onbeduidend ziet om effect te kunnen hebben op zijn leefomgeving, die heeft nog nooit geprobeerd om te gaan slapen met een mug op de kamer. Jij kunt echt het verschil maken! En nee, je kunt natuurlijk niet de hele wereld veranderen, maar dat hoeft ook niet. Iedere grootse revolutie is ooit klein begonnen. Ieder wereldveranderend idee is begonnen in het hoofd van één mens. Dus kom op, doe mee. Ga staan voor jouw kind(eren) en doe dat als een daad van liefde, voor je kind, jezelf en de rest van de wereld.
Samenvatting
Onze leefomgeving is vaak iets waarachter we ons verschuilen om niet te hoeven gaan staan voor wat wij belangrijk vinden voor onze kinderen. Uit angst om er zelf niet meer bij te horen of om onze kinderen een te grote uitzondering te laten zijn, weerhouden we onszelf van dingen die we graag zouden willen. Toch is het aan ons om die stap te zetten, om het pad voor onze kinderen vrij te maken. Wij hebben de mogelijkheid om dat te doen, dus waarom zouden we ons laten weerhouden?
Door bewust te kiezen waar we voor willen gaan staan, te accepteren dat we er daardoor niet meer helemaal bij horen en vanuit onszelf en met respect voor de ander stappen te zetten, geven we onze kinderen wat ze nodig hebben. Een veilige, steunende omgeving die weet heeft van hun belangen en behoeften en waarin ze mogen zijn wie ze zijn. En tegelijk geven we onszelf de ruimte (en innerlijke toestemming) om af te mogen wijken en daarmee onszelf te mogen zijn en dat voelt ook heel fijn!
