Het hoogsensitieve kind is anders en vraagt om een andere benadering, zowel thuis als op school. Hoe mooi zou het zijn als een school voortborduurt op de benadering die bij jouw opvoeding past?
Waar kijk jij naar als het om het uitzoeken van een school gaat? Gaat het dan vooral om praktische beweegredenen en uitstroomcijfers of kan het ook anders? En wat doe je als het niet goed gaat op school?
In dit artikel een relaas over het hoogsensitieve kind op school, dat mogelijk vastloopt in het reguliere onderwijs, door o.a. het overvolle lesprogramma, prestatiegerichtheid en de overvolle klassen.
Landingsproces
Alle kinderen hebben behoeft aan een veilige basis, maar voor het hoogsensitieve kind en nieuwetijdskind is het zelfs van levensbelang. Zij hebben veel veiligheid en geborgenheid nodig om het leven op aarde te kunnen aanvaarden en bezit te nemen van hun eigen lichaam.
Vaak hebben ze moeite met het trillingsniveau van de aarde, omdat ze nog sterk verbonden zijn met de Bron waar zij vandaan komen, waardoor zij met enige regelmaat te maken krijgen met lichamelijke ongemakken zoals reflux, eczeem, allergieën en intoleranties, slapeloosheid, veel huilen en andere (onverklaarbare) pijn.
Als ze wat groter zijn, blijkt dat ze veel behoefte hebben aan rust en regelmaat en reageren ze vaak erg sterk op veranderingen. Ze vragen om eerlijkheid en oprechtheid in het hier en nu en zij vragen om grenzen. Ze vragen ook om tijd en ruimte om zichzelf te mogen ontwikkelen in hun eigen tempo. Meestal beschikken ze over een enorme eigen wijsheid, waar je jezelf over kunt blijven verbazen, maar bovenal vragen ze om een volledige acceptatie van wie zij zijn.
‘Mijn dochter werd geboren met verborgen reflux en koemelkallergie en kon amper liggen. Anderhalf jaar lang sliepen we in ploegendienst. En daar zat ik dan in de winter in de kou op haar kamertje, te wachten met haar op schoot of rondjes lopend, wensend dat ik weer in mijn eigen bed kon liggen en mocht slapen. Maar pas als ik mij er aan kon overgeven en dacht dat het dan maar zo als het was, viel zij als een blok in slaap.
Ook zat zij jarenlang vast geklit aan mij en wilde bij niemand anders op schoot. En geen dokter mocht haar aanraken (uiteindelijk bleek dit trouwens een ziekenhuistrauma van mijzelf te zijn). Ze was als een zuivere radar voor mij, en pakte mensen met haar ogen, waardoor ik precies wist wanneer iemand ok voor haar was en wanneer niet. Het was een soort oergevoel, maar ik kon niet anders dan haar laten zijn wie zij was en verdedigde haar met hart en ziel. Ze mocht er zijn. En mede door deze acceptatie staat ze waar ze nu staat. Nog steeds heeft ze soms moeite als mensen haar direct aanspreken. Maar als ze haar gewoon met rust laten, komt zij wel als zij er klaar voor is en het goed voelt voor haar.’
Het gaat mis als wij als ouder in de weerstand gaan en willen dat ons kind anders is of anders doet. Volgens de Wet van Aantrekking voeden we dan een ongewenste situatie en voelt je kind zich niet geaccepteerd. Want juist deze kinderen reageren heel erg sterk op onze energie en voelen ons haarscherp aan. En daardoor zijn zij als een hele sterke spiegel voor onszelf, waarmee zij ons uitdagen om ook te zijn wie wij zijn.
Veel voorkomende klachten
Kinderen van Nu hebben vooral herkenning, erkenning en acceptatie nodig van wie zij zijn, waardoor zij in staat worden gesteld zelfvertrouwen op te bouwen en hun eigen ruimte in te nemen. Vanuit een Hoger Bewustzijn vragen zij om een andere benadering en met gedrag en ziekte laten zij ons zien dat er iets mis is, dat er iets niet klopt voor hen. En dat gebeurt ook als het niet goed gaat op school.
Buikpijn en obstipatie, slapeloosheid, niet uitgerust wakker worden, wallen onder de ogen zijn, druk of juist teruggetrokken gedrag, concentratieproblemen zijn veelvoorkomende klachten als een kind niet op de juiste plek zit. Het gevolg is een chronische overprikkeling, waarbij je als ouder wel weet dat er wat aan de hand is, maar het lijkt alsof je er maar geen vinger op te kunnen leggen.
Het meest opvallende dat ik ben tegengekomen bij veel kinderen met problemen op school is dat zij het gevoel hebben dat ze gepest worden, dat ze er alleen voor staan. Bij navraag op school is er dan helemaal niets aan de hand en lijkt het om onbenulligheden te gaan, maar de beleving van die ervaring is zó sterk, dat het echt als pestgedrag wordt ervaren. En dat is echt een teken aan de wand!
Soms komen kinderen met dergelijke klachten en probleemgedrag op speciaal onderwijs terecht, maar zelf twijfel ik er wel eens aan of dit terecht is. Vaak voelen ouders zich gedwongen deze stap te zetten, omdat deze kinderen niet in het gareel lijken te kunnen lopen en wordt hun gedrag op school als lastig ervaren. Maar eigenlijk laten dergelijke kinderen vooral zien dat het anders mag, maar ontbreken wellicht de juiste middelen en kwalificaties om hier mee om te gaan.
Ik kom ook wel verhalen tegen over hoogsensitieve kinderen die het prima redden op het reguliere onderwijs. In al deze gevallen zijn er goede afspraken met de leerkracht gemaakt. Maar desondanks zou je jezelf ook hier mogen afvragen of deze omgeving wel het beste is voor jouw kind. Houd er wel rekening mee dat er ook veel kinderen zijn die zich aanpassen, die bang zijn om het fout te doen of die de juf of meester zo goed aanvoelen, dat zij daar op reageren en zich gaan gedragen zoals het van hen verlangd wordt.
Een school kiezen
Daar waar een kind houvast en nabijheid zoekt bij zijn ouders om werkelijk te incarneren en aanwezig te zijn in het eigen lichaam, zoekt een kind dat ook op school. Maar waar vind je dat?
We willen allemaal een goede school voor ons kind. En vaak is die keuze gebaseerd op voor de hand liggende selectiecriteria zoals afstand, prestatiegerichtheid, uitstroomgegevens, sport of wellicht kunst en cultuur. Meestal gaat het om praktische zaken en gaan kinderen uit de buurt ook naar dezelfde school. Maar net zoals bij de opvoeding komt er bij een hoogsensitief kind veel meer bij kijken en zullen zij in opstand komen als zij niet op de goede plek zitten.
‘Toen mijn zoon nog klein was, keek hij echt op naar de ‘grote’ school. Hij kon niet wachten. Maar toen hij 3,5 jaar oud was, vertelde hij mij dat hij er niet meer heen wilde. Ik besteedde er niet al te veel aandacht aan. Maar toen het moment daar was, ging het direct al mis bij de eerste stap op de drempel van de klas… Totaal onverwacht eigenlijk, omdat hij normaal gesproken erg sociaal, assertief en expressief is en overal op afstapt. Dat klopte niet en binnen een week zat zijn ontlasting muur en muur vast. Achteraf werd mij duidelijk dat er geen enkele ruimte meer was voor zijn eigenheid en een zeer beperkte keuzevrijheid. Hij moest in de pas meelopen en miste bewegingsruimte. In groep drie ging het opnieuw mis, hij het gevoel dat hij zijn voet nog niet een paar centimeter voorbij zijn tafel mocht houden en als hij zich niet meer goed kon concentreren, werd er een schepje bovenop gedaan. En compleet overprikkeld en lijk- en lijkbleek kwam hij elke dag uit school en elke dag ging hij met tegenzin opnieuw naar diezelfde school toe. Uiteindelijk liep hij vooral vast op het prestatiegerichte en overvolle lesprogramma in combinatie met de overvolle klas. Toen zijn ontlasting opnieuw vast kwam te zitten, was de maat vol en gingen wij op onderzoek uit. ‘
Soortgelijke verhalen krijg ik met enige regelmaat in mijn praktijk te horen over kinderen die bij de deur staan over te geven of ziek worden bij een oppasgezin, wat direct over is, als een kind wel op de goede plek terecht komt.
In de tijd dat het mis ging, heb ik diverse scholen aangeschreven, maar er was er maar één die niet wist of zij wat voor ons zouden kunnen betekenen. Maar zij wilden dat wel graag onderzoeken. Dat was de Vrije School. We hebben meerdere scholen uitgeprobeerd, maar alleen op deze School kwam mijn kind gezond uit de klas, en hoe bijzonder is dat in een totaal onbekende omgeving. Dat betekende dat wij er in ieder geval niet meer omheen konden.
De vrije school in een notendop
Op de Vrije School is er voor elk kind oprechte aandacht in het nu voor wie het kind werkelijk is. Elk kind is er uniek en precies goed zoals het is. Daar teken je als leerkracht voor. Er wordt veel gewerkt met natuurlijk materiaal, veel bewogen, gezongen en met de handen gewerkt. En er wordt door middel van jaarfeesten met de seizoenen en het jaar meegeleefd, wat er voor zorgt dat een kind de verbinding voor alles wat is, makkelijker vast kan houden en dus minder in zijn hoofd komt te zitten. En er is ook nog gewoon een ‘ouderwets’ schoolbord en weinig digitaal. Door dit alles is het voor een hoogsensitief kind veel makkelijker om bij zichzelf te blijven.
Soms mogen (de nieuwe) eersteklassers weer even terug naar de kleuterklas om te spelen, terug naar de basis, waar ze letterlijk weer contact maken met de grond en hun lichaam. De juf vertelde me dat ze de kinderen weer letterlijk zag landen en terug komen bij zichzelf.
Werkhouding en wilsrichting
De Vrije School gaat uit van het principe dat elk kind zijn eigen werkhouding heeft, dat gebaseerd is op het gedachtegoed van Rudolf Steiner en daar wordt slim op in gespeeld. Door de wilsrichting (hoe wil ik leren) die bij de werkhouding van een kind hoort, positief in te zetten, wordt de nadruk op een kwaliteit gelegd in plaats van dat steeds opnieuw op dezelfde wijze lesstof wordt ingezet, ook al werpt dat geen vruchten af.
Zo mogen kinderen wel eens hun eigen rekenopdrachten bedenken. En hoe mooi is het dat praktisch elk kind een opdracht bedenkt, die net wat hoger ligt dan het niveau van het kind zelf. En zo werkt het met veel dingen zo. Onderzoek zelf en daarna komt de theorie die erbij hoort. Dat maakt dat kinderen in het algemeen betrokken zijn en graag willen leren. Binnen enkele weken las onze zoon al veel beter en ook het rekenen ging met sprongen vooruit.
Volgens de directeur van de Vrije School in Enschede werkt dit principe voor elk kind, of een kind nu gelabeld is met autisme, adhd, add of iets anders. Het maakt geen verschil. Er wordt gekeken naar wat het kind eigenlijk wil en op welke manier dat voor elk uniek kind het beste werkt. En dat geldt ook voor ‘ongewenst’ gedrag en voor kinderen die tegen andere problemen aanlopen. Dan vorm je samen met de school als het ware een helend veld om je kind heen. En ook dat werpt vruchten af.
Vrijheid versus grenzeloosheid
Als ik over de Vrije School praat, wordt er wel eens tegen mij gezegd dat je daar als kind dan wel tegen moet kunnen, die grenzeloosheid. Daar wordt de Vrije School – overigens geheel ten onrechte – wel vaker mee geassocieerd. Want regels en structuur zijn meer dan aanwezig, dat is ook wat elk kind nodig heeft. Ik vertaal deze vrijheid persoonlijk liever met de vrijheid om te zijn wie het kind is en de vrijheid om te leren op een wijze die bij elk uniek kind past. En dat lijkt mij beter dan elk kind in het zelfde systeem te plaatsen en het nog eens te proberen, ook al werkt het niet.
Zo kwam er ook een kind op school met een enorm dossier onder haar arm, maar de juf kon maar niet ontdekken wat er nu met dit meisje aan de hand was. Volgens haar was er in feite helemaal niets aan de hand, ze draaide gewoon mee.
Realistisch blijven
Ondanks deze Ode aan de Vrije School mogen we ook realistisch blijven. Want op elke school is wel eens wat en dat is logisch, want het is en blijft een mensensysteem. Maar de intentie dat elk kind is wie het is en dat dat ok is, staat en dat is nu precies wat kinderen van nu van ons vragen en hard nodig hebben.
Hierbij een aantal tips voor het zoeken van een geschikte school voor jouw kind:
- -onderzoek meerdere scholen en ga op je eigen gevoel af;
- -kijk niet alleen naar de praktische overwegingen, maar kijk vooral of de benadering van de school naar je kind toe goed is voor jouw kind;
- -loop zelf ook door de school, observeer en voel of dat wordt waargemaakt in de klassen wat je door een schoolleiding wordt verteld (bij sommige scholen voelde ik dat echt niet);
- -laat je kind meekijken en meebeslissen, zeker bij de overgang naar een nieuwe school. Als je voor het eerst op onderzoek uitgaat, kun je vooral kijken hoe je kind op de school reageert. Misschien is het zelfs mogelijk je kind mee te laten draaien voordat je een definitieve keuze maakt;
- -kijk vooral naar hoe je kind uit school komt, maar houdt er rekening mee dat proefdraaien in een nieuwe omgeving wel heel erg spannend is;
- -wees je ervan bewust dat een overstap naar een andere school een grote stap is en in de praktijk niet altijd even makkelijk. Blijf vertrouwen houden en geef het de tijd. En blijf vooral in gesprek met de juf of meester. Zij zijn een verlenging van jouw opvoeding;
- -blijf ook naar jezelf kijken, jouw kind spiegelt jou jouw eigen thema’s en heeft jouw vertrouwen nodig (zie ook mijn artikel over ‘Mindful Ouderschap – 4 Gouden Regels’ link). Geef je kind ook hier alle tijd en ruimte die het nodig heeft;
Mijn zoon werd uiteindelijk zowel door de juf als door de klas zelf als prettig ervaren en was welkom op de Vrije School. Na twee weken was echter de nieuwigheid van zijn nieuwsgierigheid en openheid er een beetje af en kostte het best wat tijd om te integreren. En een tijd later werd hij buitengesloten op het schoolplein, maar zelfs toen hij zich daardoor behoorlijk ziek voelde, wilde hij niet terug naar zijn oude school en oude vriendjes. En ik wist nu in ieder geval zeker dat wij een goede keuze hadden gemaakt. Door samen te werken met school en de directe aanpak op de wilsrichting van meerdere betrokkenen en de betrokkenheid van de juf en anderen én de aanpak in de klas was het probleem al snel uit de wereld.
En nu hoop ik jou bewust te maken dat het uitzoeken van een school meer is dan alleen kijken naar vooral praktische beweegredenen, zeker als jouw kind ook hoogsensitief is. En ik geef je met dit artikel graag mijn ervaringen en handvatten mee als het reguliere onderwijs toch niet goed blijkt uit te pakken voor jouw kind en misschien zelfs ook mee te nemen op het moment dat jij een school voor jouw kind gaat uitzoeken.
Impressie
Tot slot wil ik je graag laten horen en voelen en een impressie geven van de school en het omschreven landingsproces in dit artikel met een geweldige song geschreven door twee talentvolle ouders van onze school. Het geeft exact weer hoe het in mijn ogen zou mogen zijn op school.
Hier kun je het nummer beluisteren: [inmiddels offline helaas-red]
Onderstaand de tekst van het lied:
‘Ik ben een kind
En ik dans met de wind
De zon, de maan, de sterrenIk ben een kind
En ik dans met de wind
Ik wil voelen, maken, vertellenGeef mij de ruimte om mij te zijn
Geef mij de armen om thuis te zijn
Ik ben een boomMaar de wereld is zo groot
Mijn wortels zoeken aardeIk ben een boom
Maar de wereld is zo groot
Mijn wortels vinden aarde …… bij de NoorderkroonIk zal je troosten als je bang ben
Voor je zingen tot je weer lacht
Hier bij ons ben je veilig
Wij houden de wachtIk zal je troosten als je bang bent
Voor je zingen tot je weer lacht
Hier bij ons ben je veilig
Wij houden de wachtIk ben een kind
En ik dans met de wind
De zon de maan de sterrenIk ben een kind
En ik dans met de wind
Ik wil voelen, maken, vertellenGeef mij de ruimte om mij te zijn
Geef mij je armen om thuis te zijn
Ik ben een boom
Maar de wereld is zo groot
Mijn wortels zoeken aardeIk ben een boom
Maar de wereld is zo groot
Mijn wortels vinden aarde …… ‘
