Door Joke Reijnders
In haar boek Positief ouderschap neemt Carla Muijsert als uitgangspunt: kijk naar wat er bij je kind aanwezig is en niet naar wat er ontbreekt. Daarbij staan drie vragen centraal: wie ben jij, wat kom je hier doen en wat kan ik voor jou betekenen? “Als je een structureel verdrietig, chagrijnig of druk kind hebt, zou je eens naar jezelf moeten kijken…”
“In media verschijnen steeds maar berichten over jongeren die allerlei dingen verkeerd doen, die zich te buiten gaan aan vandalisme en mishandeling. Maar de kans dat jouw kind iets heel positiefs doet, dat hij zich bijvoorbeeld bezighoudt met vrijwilligerswerk is tien keer zo groot als andersom,” zegt Carla Muijsert. “We kijken in onze maatschappij steeds naar wat er ontbreekt in plaats van wat er is en dat is echt jammer.”
Carla Muijsert was tot voor kort bestuurslid van de Stichting Nieuwetijdskinderen en heeft haar eigen coachingspraktijk. Daarnaast schreef ze enkele boeken over nieuwetijdskinderen en kinderen met intuïtief inzicht. Onlangs verscheen haar nieuwste boek Positief ouderschap.
“Ik heb dit boek geschreven omdat ik zo ontzettend veel mensen in een negatieve spiraal zie terechtkomen,” zegt ze. Wederzijds onbegrip speelt daarbij een grote rol. “Kinderen hebben heel goed in de gaten wie hun ouders zijn, maar kunnen hen niet bereiken. Aan de andere kant zien ouders hun kind wel, maar herkennen ze dat kind niet. ‘Mijn kind is zo anders dan ik toen ik zo oud was. Ik begrijp hem gewoon niet,’ verzuchten ze dan. Ik wilde de bewustzijnsprocessen zichtbaar maken om te zorgen dat ouder en kind elkaar wél weer begrijpen. Ik vind het zo jammer dat we het accent leggen op wat er ontbreekt en dat ouders de prachtige kwaliteiten van hun kinderen niet herkennen en erkennen.”
Kinderen dagen je uit
Als ouders aangeven dat zij een probleem hebben met hun kind, vraagt Carla Muijsert hen dan ook eerst tien kwaliteiten van het kind te noemen. “Op die manier zijn ze gedwongen op een andere manier naar het kind te kijken. Ze zijn vaak zo bezig met de problematiek, met de hectiek van alledag, dat het moeite kost het positieve te zien.”
Dat zette haar aan het denken. “Blijkbaar is het lastig om naar de kwaliteiten van je kind te kijken. Ik zocht naar mogelijkheden om die kwaliteiten van je kind wel helder te krijgen.”
In Positief ouderschap nam ze daarom een lijst op van ruim tweehonderd kwaliteiten, zoals aanpassingsvermogen, fantasierijk, muzikaliteit, standvastigheid en zorgzaamheid. “Zo’n kwaliteitenlijst is misschien heel basaal, maar het werkt uitstekend om de positieve kanten van je kind te zien én te benoemen. Het resultaat van het benoemen is bovendien meetbaar. Zeg maar eens tegen je kind: ‘Joh, dat doe je goed!’ Dan zie je meteen hoe hij groeit.”
Het uitgangspunt bij positief opvoeden is: kijk naar wat bij je kind aanwezig is en niet naar wat ontbreekt. Daarbij staan er drie vragen over je kind centraal: wie ben jij, wat kom jij hier op aarde doen en wat kan ik voor jou betekenen?
Achter deze ogenschijnlijk simpele vragen gaat veel schuil. “Het is nogal wat om zo open naar je kind te zijn… Het betekent dat je goed moet kunnen kijken en luisteren, dat je je intuïtie moet durven volgen. Je moet voldoende zelfinzicht hebben, weten waarom jij op die bepaalde manier op een actie van je kind reageert. Je moet los kunnen laten wat je zelf meeneemt en onder de acties van het kind doorkijken naar de intentie: waarom reageert mijn kind nu op deze manier?”
En dus is het belangrijk om eerst goed te weten wie je zelf bent. Als je niet weet hoe je zelf bent en waarom je op een bepaalde manier reageert, zit er een ruis in de communicatie tussen jou en je kind. “Het wordt dan ook moeilijker om de drie vragen te beantwoorden en om je kind in zijn totale ‘zijn’ te zien en te accepteren.”
Kinderen dagen je daarbij uit, zegt Carla Muijsert. Er is een generatie kinderen aan het opgroeien die anders reageren dan je zou denken. Deze nieuwetijdskinderen (zie kader) maken bijvoorbeeld steeds andere keuzes dan vanuit de maatschappij verwacht wordt en ze kunnen jouw gedrag genadeloos spiegelen. “Als je structureel een verdrietig, druk of chagrijnig kind hebt, zou je eens naar jezelf moeten kijken. Kinderen spiegelen de omgeving namelijk vaker dan de omgeving denkt.”
Regelmaat en grenzen
Bij positief opvoeden moeten ouders zich dus verdiepen in het kind en in zichzelf. Daarnaast wijst Carla Muijsert op het belang van regelmaat. “Ik zie in mijn praktijk veel gezinnen met jonge kinderen. Daar krijg ik te maken met kinderen die veel te weinig structuur, duidelijkheid en begrenzing krijgen. Je ziet het in de manier waarop ouders met kinderen omgaan. Denk maar aan de kinderen die dreinen in de supermarkt omdat ze gewend zijn hun zin te krijgen…”
Aan de andere kant ziet ze ook ouders die hun kinderen teveel structuur geven om het te beschermen tegen de ‘gevaarlijke buitenwereld’ of ouders die de strijd aangaan met hun kind. Maar bij zowel te veel als te weinig structuur en regelmaat doe je kinderen tekort, vindt Muijsert. “In beide gevallen leidt de opvoeding van de ouders tot kinderen die geen verantwoordelijkheid nemen; het worden egocentrische kinderen, die uitsluitend en alleen zichzelf als uitgangspunt nemen.”
De behoefte aan regelmaat en grenzen verschilt echter per kind en dus moet je uitgaan van wat bij jouw kind past. “Als je je kind een tijdje nauwlettend in de gaten houdt, zie je vanzelf wat het nodig heeft. Bij de een moet je misschien wat meer de rem erop houden, terwijl dat bij een ander kind niet nodig is.”
Daarnaast hebben kinderen wezenlijke aandacht nodig zegt Muijsert. “En dat is soms moeilijk te combineren met een volledige baan, een zware hypotheek of het feit dat je ook nog eens tijd voor jezelf wilt hebben.” Carla Muijsert is echter geen tegenstander van buitenschoolse opvang en crèches. “Opnieuw: je moet uitgaan van het kind! Als jouw kind prima gedijt bij de opvang, dan moet je dat vooral doen. Een ander kind is echter gebaat bij de aanwezigheid van een van de ouders. Maar vaak zie je nu dat het omgekeerd is: de ontwikkeling van de ouder staat voorop en daar moet het kind zich bij aanpassen. Dan doe je je kind tekort.”
Haar eigen kinderen hadden behoefte aan een moeder die thuis met een kopje thee zat te wachten en die vroeg hoe het op school was geweest. Dus koos Carla Muijsert ervoor thuis te zijn als de kinderen uit school kwamen. “Natuurlijk zijn daar consequenties aan verbonden: we wonen in een gewone woonwijk en niet op een gigantische boerderij. Hoewel een boerderij best leuk was geweest, zat er gewoon niet in – maar daar heb ik geen seconde spijt van gehad.”
Haar keuze leidde er echter niet toe dat ze zichzelf op een zijspoor rangeerde. “Ik had ook de behoefte mezelf te ontwikkelen, maar ik heb het zo kunnen invullen dat ik het kon combineren met het geven van wezenlijke aandacht aan mijn kinderen. Ik koos er bijvoorbeeld voor een praktijk aan huis te hebben en deelde mijn werk zo in dat ik klaar was als de kinderen uit school kwamen. Dat had ook wel grappige gevolgen. Als je aan mijn kinderen vroeg of hun moeder werkte, zeiden ze altijd ‘nee’…”
Harmonie van binnen en buiten
Positief ouderschap is het derde boek van Carla Muijsert. Haar eerste boek ging over nieuwetijdskinderen en ook in het tweede boek stonden kinderen met een intuïtief bewustzijn centraal. Carla Muijsert: “We hebben drie kinderen gekregen en ik heb zelf mogen ervaren dat er een prachtige wereld opengaat, waarin je veel van elkaar kunt leren. Mijn kinderen hebben me geholpen mijn intuïtieve kant te ontwikkelen: als verantwoordelijk ouder werd ik me bewust van mijn eigen processen.”
Vanuit die invalshoek ging Muijsert op zoek naar informatie “Ik dacht: mijn kinderen zijn niet anders dan andere kinderen. Als zij op een bepaalde manier reageren en blijk geven van een soort innerlijke wijsheid, dan is dat misschien bij veel meer kinderen aan de hand.”
Ze vond aansluiting bij nationaal en internationaal onderzoek en kwam uiteindelijk tot de conclusie: “We hebben hier te maken met een bewustzijnsverandering. We zijn allemaal op weg naar de intuïtieve en spirituele mens. Kinderen van tegenwoordig laten ons dat pad zien.”
Het onderzoek leidde ertoe dat Muijsert aan de wieg stond van de Stichting Nieuwetijdskinderen. De term ‘nieuwetijdskinderen’ is in het leven geroepen om de nieuwe, meer intuïtieve generatie aan te duiden. Deze nieuwe generatie kinderen leeft vanuit een intuïtief bewustzijn; ze volgen hun eigen ontwikkelingsweg. Dat zorgt soms voor problemen met de ouders of de omgeving, omdat de kinderen niet meer in de bekende hokjes te passen vallen. “Ik schrik altijd van het gemak waarmee een kind een label krijgt: moeilijk opvoedbaar, moeilijk lerend, ADHD… Het lijkt alsof het kind zich aan de maatschappij moet aanpassen, terwijl wij als opvoeders moeten denken: ‘Wat kunnen wij voor dit kind doen?’ Er zijn kinderen van vier jaar oud die Ritalin krijgen, terwijl de gevolgen van dit middel op lange termijn nog niet eens bekend zijn. In Zweden komt Ritalin bijvoorbeeld het land niet in…”
Overigens wil de term nieuwetijdskind helemaal niet zeggen dat het kind ook paranormaal begaafd is; soms zit het intuïtieve aspect alleen in het feit dat ze aangeven naar welke school ze willen. “Dat heeft voor mij ook te maken met intuïtie en spiritualiteit: het is in het hier en nu. Spiritualiteit is niet buiten jezelf, hoog in de lucht – het is bij jezelf zijn. En dan kom ik terug bij het geven van structuur en het stellen van regels: ook dat heeft met spiritualiteit te maken. Spiritualiteit wil zeggen dat je in je eigen kracht staat – maar wel in relatie tot je omgeving. Je moet tegen je kind zowel ‘ja’ als ‘nee’ vanuit je hart kunnen zeggen.”
“Voor deze generatie kinderen heeft het leven te maken met verbinding. Ze zoeken naar harmonie van binnen en buiten. Ze hebben van zichzelf inzicht in wat ze zijn en wat ze hier komen doen, en ze willen vormgeven wie ze zelf zijn. Hun contact daarmee kunnen ze door de omgeving kwijtraken, net zoals dat bij veel volwassenen is gebeurd. Maar kinderen van nu groeien als je ze de ruimte geeft om vanuit hun gevoel te groeien en positief opvoeden kan daarbij helpen. Ouders vervullen dan een ‘coachende’ rol, door de kinderen te ondersteunen bij het benoemen en ontwikkelen van hun individuele kwaliteiten.”
Potentie bij kinderen
Maar mis je met positief opvoeden niet de aansluiting met de maatschappij? Wat gebeurt er als je aandacht besteedt aan bijvoorbeeld de creatieve kwaliteiten van je kind, terwijl het in de maatschappij nog draait om kennis, macht, geld, status… Carla Muijsert: “Je kunt twee kanten op: we worden ons bewust van wat kinderen van ons vragen en van ons nodig hebben en dat geven we ze dan. Op die manier krijg je zelfbewuste spirituele mensen, die in verbinding staan met de wereld om hen heen. De andere mogelijkheid is dat we onze kinderen blokkeren in hun ontwikkeling en dan krijg je steeds meer kinderen met leer- en gedragsproblemen.”
“Wat ik vooral zie is een enorme potentie in huidige generatie, kinderen die straks prachtige volwassenen zijn, die hun ‘eigen ding’ doen en geen moeite hebben met consequenties. Dat gaat zijn neerslag hebben op onze wereld. De kinderen hebben hun ouders daarbij nodig, om het potentieel te kunnen realiseren.
Ik zie zoveel voorbeelden van kinderen die heel standvastig zijn, die leven vanuit hun eigen keuzes. Ik zie ook zoveel jongeren die vanuit eigen vakgebied bezig zijn om het ‘anders’ te doen: mensen in het onderwijs, psychologiestudenten… noem maar op. De pabo-scripties vliegen me bijvoorbeeld om de oren. De studenten geven zelf uitdrukking aan hun gevoel en tonen nieuwe inzichten. Zij helpen vanuit hun eigen kwaliteiten mee met het positief opvoeden van onze kinderen. Ik heb daar een goed gevoel bij…”
Bekijk het boek Positief ouderschap bij BOL.com