“We kozen voor het onderzoeken van een onmogelijk verschijnsel, absoluut onmogelijk, om op een klassieke manier uit te leggen waarin het hart van de quantummechanica zich bevindt. In werkelijkheid is dit het enige mysterie.”
Richard Feynmann, Nobelprijswinnaar uit de 20e eeuw (Dean Radin – Entangled Minds; Extrasensory Experiences in a quantum reality, New York, Paraview Pocket Books 2006). ‘Tijd’ is een vreemd begrip en quantumfysica nog veel vreemder. Er zijn talloze waargenomen verschijnselen die ons begrip van logica uitdagen, als we spreken over ons gedachtenspel, gevoelens, emoties – het bewustzijn zelf, en de postmaterialistische kijk op het universum. Dit feit kan niet beter geïllustreerd worden dan door het klassieke tweespleten-experiment, dat door natuurkundigen (herhaaldelijk) wordt toegepast om de rol van het bewustzijn te onderzoeken en de rol daarvan bij het vormen/beïnvloeden van de fysische werkelijkheid (bron). Men liet de theorie van de dominante rol van het fysisch materiële (Newtoniaanse) universum vallen nadat de tweede quantummechanicatheorie in de vergelijking werd opgenomen, hetgeen de wetenschap tot op de dag van vandaag op haar grondvesten doet schudden.
“Ik beschouw het bewustzijn als fundamenteel. Ik beschouw materie als het afgeleide van bewustzijn. We kunnen niet àchter het bewustzijn komen. Alles waar we over praten, alles wat we beschouwen als bestaand, is bewustzijn. “
– Max Planck, theoretisch fysicus die als eerste de quantumtheorie definieerde, hetgeen hem in 1918 de Nobelprijs voor de Fysica opleverde. Er is nog een ander baanbrekend en vreemd experiment, eveneens met enorme gevolgen voor het begrijpen van de aard van onze werkelijkheid, namelijk de aard van wat we ‘tijd’ noemen.Het is bekend als het ‘vertraagd kiezen’ experiment of als de ‘quantum vlakgum’ en kan worden beschouwd als een gewijzigde versie van het tweespleten-experiment.
Om het ‘vertraagd kiezen’ experiment te kunnen begrijpen, moet je het quantum tweespleten-experiment begrijpen.
Tijdens zo’n experiment worden minuscule deeltjes (fotonen, elektronen of elk ander atomair object) afgeschoten op een scherm waarin zich twee spleten bevinden. Aan de andere kant van dat scherm wordt door een technische videocamera gefilmd waar elke foton terecht komt. Wanneer door de onderzoekers één spleet wordt gesloten, laat de camera ons een te verwachten patroon zien, zoals je in de hieronder genoemde video kunt zien. Maar wanneer beide spleten zijn geopend, ontstaat er een ‘interferentiepatroon’ – en beginnen ze zich als golven te gedragen. Dat betekent niet dat atomaire deeltjes als golf worden waargenomen (hoewel het onlangs als golf werd waargenomen), maar ze gedrágen zich op die manier. Dit houdt in dat elke afzonderlijke foton tegelijkertijd door beide spleten tegelijk gaat en vervolgens met zichzelf interfereert, maar hij gaat ook door de ene spleet en door de andere. Bovendien gaat het door geen van beide. Het enkele deeltje wordt een ‘golf’ van potentie, dat zichzelf uitdrukt in een veelvoud van mogelijkheden, daarom ontstaat het interferentiepatroon.
Hoe kan een enkel deeltje bestaan en zichzelf in veelvoud uitdrukken, zonder enige fysieke eigenschappen, totdat het is ‘gemeten’ en ‘waargenomen’? En daarnaast, hoe kiest het zijn weg uit de talloze mogelijkheden?
Vervolgens, als een ‘waarnemer’ besluit om te meten en te kijken door welke spleet het deeltje gaat, valt de ‘golf’ van mogelijke wegen uiteen in één enkel pad. Het deeltje wordt weer wat het was, van een ‘golf’ van mogelijkheden naar een enkel deeltje dat een enkel pad neemt. Het is alsof het deeltje weet dat het in de gaten wordt gehouden. De waarnemer heeft op een of andere manier effect op het gedrag van het deeltje. De visuele uitleg/demonstratie van het tweespleten-experiment kun je hier bekijken.
Deze quantum onzekerheid wordt “volgens de quantum mechanische wetten die subatomaire zaken besturen, gedefinieerd als het vermogen van een deeltje zoals een elektron, om te bestaan in een mysterieuze staat van mogelijkheden – om overal te zijn, als wel overal en nergens of zelfs helemaal niet – tot dat het wezenlijk wordt door een laboratoriumdetector of een oogbol.” (New York Times).
Volgens natuurkundige Andrew Truscott, hoofd onderzoeker van een studie, gepubliceerd door de Australische Nationale Universiteit, suggereert het experiment dat “de werkelijkheid niet bestaat totdat we er naar kijken.” Dit suggereert dat we in een holografisch universum leven. (Bron).
Vertraagde keuze/Quantum vlakgum/Tijd.
Dus, op welke wijze is deze informatie relevant voor het concept ‘tijd’? Zoals het tweespleten experiment laat zien hoe factoren, verbonden met bewustzijn, de quantum golffunctie uiteen laten vallen (een deeltje in een staat van meervoudige mogelijkheden) in een enkel deeltje met begrensde fysische eigenschappen (niet langer een golf, alle potentiële mogelijkheden vouwen samen tot één), laat het vertraagde keuze experiment zien dat wat er in het heden gebeurt kan veranderen in wat er gebeurt/gebeurde in het verleden. Het toont eveneens hoe tijd achteruit kan lopen en hoe de toekomst het verleden veroorzaakt.
Net als het quantum tweespleten experiment, is het vertraagde keuze/quantum vlakgum experiment talloze keren gedemonstreerd en herhaald. Fysici van de Australische Nationale Universiteit (ANU) hebben bijvoorbeeld het vertraagde keuze gedachtenexperiment van John Wheeler uitgevoerd, waarvan de bevindingen onlangs zijn gepubliceerd in het tijdschrift Nature Physics (bron).
In 2007 (Science 315, 966, 2007) schoten wetenschappers in Frankrijk fotonen in een apparaat, waarbij bleek dat hun acties met terugwerkende kracht iets konden veranderen dat al was gebeurd. “Wanneer we trachten een objectieve betekenis toe te schrijven aan de quantumtoestand van een enkel systeem, verschijnen er merkwaardige paradoxen: quantumeffecten bootsen niet alleen onmiddellijk actie-op-afstand na, maar ook – zoals hier is te zien – beïnvloeden ze toekomstige acties op gebeurtenissen uit het verleden, zelfs wanneer deze onherroepelijk zijn.” – Asher Peres, pionier quantuminformatietheorie (bron) (bron) (bron).
Uitleg kosmische schaal.
Hij vraagt ons een ster voor te stellen die miljarden jaren geleden een foton uitzendt naar de planeet Aarde. Tussentijds is er een sterrenstelsel. Als gevolg van hetgeen bekend staat als de ‘zwaartekrachtlens’, zal het licht om de Melkweg moeten buigen om de Aarde te kunnen bereiken, dus moeten kiezen tussen één van de twee wegen, linksom of rechtsom. Miljarden jaren later, wanneer men besluit de foton met een apparaat ‘te vangen’, zou het resultaat (zoals hierboven uitgelegd bij het tweespleten experiment) een interferentiepatroon kunnen zijn. Dit toont aan dat de foton zowel de ene weg als de andere neemt.
Men kan er ook voor kiezen om naar de binnenkomende foton ‘te gluren’, door op elke kant van de Melkweg een telescoop te richten om te kunnen bepalen welke kant de foton neemt om de Aarde te bereiken. Als gevolg van het meten of ‘observeren’ van welke kant de foton komt, kan het alleen maar van één kant komen. Het patroon zal niet langer een interferentiepatroon laten zien met een veelvoud aan mogelijkheden, maar één compact patroon dat een ‘enkele’ weg toont.
Wat betekent dit? Dat betekent dat de manier waarop we ervoor kiezen het ‘nu’ te meten invloed heeft op welke richting de foton miljarden jaren geleden nam. Onze keuze in het nu beïnvloedt wat er in het verleden al is gebeurd…
Dit lijkt volslagen zinloos, een veel voorkomend verschijnsel wanneer het om quantumfysica gaat. Ongeacht ons vermogen er betekenis aan te geven, het is echt. Dit experiment suggereert tevens dat quantum verwikkeling (dat ook is geverifieerd, lees daar hier meer over) bestaat, ongeacht de tijd. Hetgeen betekent dat twee stukjes materie telkens weer, in de tijd, daadwerkelijk verwikkeld kunnen raken,
Kortom, tijd zoals wij die kennen en meten, bestaat niet.
