Erachter komen waar je vertrouwensproblemen vandaan komen en hoe je er weer van af komt, is een lange weg. Als jij of je partner moeite heeft met anderen vertrouwen, dan lopen jullie daar vroeg of laat tegenaan. Maar bindingsangst kan ook voor problemen zorgen in niet-romantische relaties, dus met familie of vrienden. Hieronder lees je over een aantal algemene tekenen van iemand met vertrouwensproblemen. We geven je ook wat tips over hoe je ermee om kunt gaan en wat je kunt doen om anderen meer te vertrouwen.
Algemene tekenen van vertrouwensproblemen:
1: Je vermijdt vaste relaties
Volgens psychologe Nicole Beurkens hebben mensen met vertrouwensproblemen vaak moeite om zich te committen. Relatietherapeut Michael Moran legt uit dat dat voortkomt uit een angst om je open te stellen en je te laten zien: als je moeite hebt om mensen te vertrouwen, dan lijkt een veilige en betekenisvolle relatie je totaal onmogelijk.
2: Je neemt aan dat mensen je proberen te kwetsen
Beurkens en Moran zien allebei dat mensen met vertrouwensproblemen vaak leven vanuit de gedachte dat mensen expres dingen doen om ze te kwetsen. Ze hebben moeite om gebaren, complimenten of liefde in het algemeen te accepteren – omdat ze gewoon niet kunnen geloven dat het gemeend is en geen valse bijbedoelingen heeft.
3: Je isoleert jezelf van anderen
Door zulke aannames en door de angst om je te committen, vertelt Moran, trekken mensen met vertrouwensproblemen zich terug zodra ze ook maar iets van problemen zien. Als je eenmaal gelooft dat je mensen niet kunt vertrouwen, dan wordt het minder belangrijk om nieuwe vriendschappen op te bouwen – en misschien zelfs iets om maar te vermijden.
4: Je laat mensen niets over jezelf weten
Wanneer je dan wel met mensen omgaat, laat je zo min mogelijk over jezelf los. Misschien zelfs tegenover je beste vrienden. “Het onderbuikgevoel is vaak ‘Ik ben bang dat ik bij jou niet mezelf kan zijn. Ik ben bang dat je me niet accepteert zoals ik ben. Of ik ben bang dat je me niet toelaat in je leven,” legt Moran uit.
5: Je zoekt ruzie
Ben je wantrouwig en ga je uit van het slechtste, dan ben sneller geneigd tot heftige reacties en krijg je sneller ruzie, zelfs over kleine dingen. “Je kunt die reacties zien als het deel dat boven water uitsteekt,” zegt Moran. Onder het water drijft nog een ijsberg aan vertrouwensproblemen, waar een ander op allerlei manieren tegenaan kan botsen, wat je vertrouwen telkens opnieuw schaadt. “Die ijsberg bepaalt wie ze zijn, en dat heeft dus ook invloed op de partner,” voegt hij nog toe.
6: Je bent overbezorgd
Beurkens merkt op dat vertrouwensproblemen ook kunnen leiden tot overbezorgd en overdreven waakzaam gedrag, naar jezelf en naar mensen waar je om geeft. Misschien stel je je altijd verdedigend op en denk je continu aan de worst-case scenario’s voor je relatie, of begin je te doemdenken als iemand je voor de gek lijkt te houden.
7: Je houdt je liever gesloten
vertrouwensproblemen kunnen het je moeilijk maken om je open te stellen. “Als er dingen misgaan in de relatie en wie ik ben niet helemaal welkom lijkt of ik mezelf niet in de ander herken, dan begin ik me vanzelf af te sluiten,” vertelt Moran. Je zou dus het idee kunnen hebben dat je niet wordt geaccepteerd of niet wordt gewaardeerd, zelfs wanneer je geen reden kunt aanwijzen voor waarom je je zo voelt.
Waarom hebben mensen vertrouwensproblemen?
Vertrouwensproblemen ontstaan door wat we nu meemaken of ooit ervaren hebben. Vooral onze jeugd, en dan met name onze band met onze ouders, speelt een grote rol in hoe we nu naar relaties kijken. Die gedachte vormt de basis van de hechtingstheorie. Beurkens ziet in haar praktijk dat iemand die in haar jeugd is verraden, achtergelaten of mishandeld, op latere leeftijd vaak vertrouwensproblemen ontwikkelt.
“Iedereen krijgt moeilijke dingen mee uit hun jeugd, de menselijke ervaring is nu eenmaal niet perfect,” voegt Moran daaraan toe. “Als iemand bijvoorbeeld is opgevoed met een afstandelijke vader, dan denkt deze persoon dat zijn ‘god’ – als kind zijn je ouders god – emotioneel niet beschikbaar is.” Dat gevoel onthouden we en kan soms leiden tot wat men een onveilige gehechtheid noemt.
Beurkens zegt verder dat vertrouwensproblemen “ook kunnen ontstaan wanneer een volwassen persoon in de relatie wordt verraden of gekwetst, door vrienden, familie en/of romantische partners.”
Vreemdgaan is dan ook een vaak voorkomende oorzaak voor vertrouwensproblemen. Zo bedrogen worden, en alle andere dingen waardoor je je vertrouwen verliest, kan leiden tot hechtingsproblemen. Moran legt het zo uit: “Een echt hechtingsprobleem gaat direct terug op vertrouwen: er gebeurt iets in de relatie waardoor de gekwetste partner op een bepaald niveau besluit ‘Jij bent niet veilig en ik kan je nooit meer vertrouwen’.”
Hoe overwin je vertrouwensproblemen?
Je kunt je vertrouwensproblemen de baas worden, als je wat geduld hebt en bereid bent om risico te nemen. Als afsluiter daarom nog drie tips:
- Verwerk pijn uit je verleden
“De eerste, belangrijke stap is je ervan bewust worden dat je vertrouwensproblemen hebt,” zegt Beurkens. “Het is ook heel waardevol om bedrog, pijn en andere oorzaken te verwerken, zodat je ze beter kunt begrijpen en niet steeds opnieuw ervaart in vergelijkbare situaties in nieuwe relaties.”
Moran en Beurkens zien therapie daarin als onmisbaar element, vooral als je diepe wonden bij je draagt en je echt moeite hebt om mensen te vertrouwen. “Maar het lukt sommige mensen ook om hun verleden goed te verwerken en hun vertrouwen weer op te bouwen via boeken, online steungroepen, en dat soort dingen,” merkt Beurkens op.
- Leer om risico’s te durven nemen
Een groot deel van de klus om je vertrouwensproblemen te overwinnen is leren om risico’s te durven nemen. “Iedereen maakt wel eens fouten,” vertelt Beurkens, “en iedereen zal je een keer teleurstellen. Dat wil nog niet zeggen dat ze niet te vertrouwen zijn.” En het is belangrijk om in te zien dat “als iemand je gekwetst heeft, je dat diep kunt voelen en tegelijkertijd door kunt gaan en andere, gezonde relaties in je leven kunt hebben.”
Mindfulness kan je helpen om in het heden te blijven en kan je leren “objectiever te kijken naar wat er gebeurt, zodat je niet wordt meegesleurd door emotionele aannames,” zegt ze.
- Werk samen als stelletje
Als je al in een relatie zit, betrek je partner er dan bij! Je partner kan je helpen en steunen in je herstelproces. Als een koppel de stap wil maken van wantrouwen naar vertrouwen, zegt Moran, dan moeten beide partners open, opmerkzaam en betrokken zijn.
Vertrouwen is een enorm belangrijke basis voor iedere relatie, romantisch of niet. Als je de mensen om je heen niet kunt vertrouwen, voel je je ontzettend geïsoleerd en eenzaam. Maar als je je vertrouwensproblemen weet te overwinnen, kunnen je relaties met de mensen van wie je houdt eindelijk opbloeien.
